Σαλμάν Ρουσντί: Από τις δεκάδες απειλές έως τη χθεσινή απόπειρα δολοφονίας

Παγκόσμιο σοκ έχει προκαλέσει η απόπειρα δολοφονίας του ινδικής καταγωγής Βρετανού συγγραφέα, Σαλμάν Ρουσντί. Ο οποίος νοσηλεύεται διασωληνωμένος σε νοσοκομείο της Νέας Υόρκης, κινδυνεύοντας να χάσει την όρασή του από το ένα μάτι, ενώ έχει υποστεί σοβαρή ζημιά στα νεύρα του ενός χεριού και στο ήπαρ, μετά από επίθεση που δέχθηκε με μαχαίρι ενώ ετοιμαζόταν να δώσει διάλεξη. Ο διάσημος λογοτέχνης, είχε δεχθεί δεκάδες απειλές κατά της ζωής του ενώ ο αγιατολάχ Χομεϊνί είχε εκδώσει φετφά για τη δολοφονία του, για το μυθιστόρημα που έγραψε στα τέλη της δεκαετίας του '80 και είχε θεωρηθεί από τους φανατικούς μουσουλμάνους ως «βλάσφημο».

O Ρουσντί, o οποίος γεννήθηκε στη Βομβάη -σημερινό Μουμπάι- στις 19 Ιουνίου 1947, από οικογένεια μουσουλμάνων του Κασμίρ, που στη συνέχεια μετανάστευσε στη Μεγάλη Βρετανία, δέχτηκε απειλές κατά της ζωής του για το τέταρτο μυθιστόρημά του «Σατανικοί Στίχοι». Ένα βιβλίο, το οποίο όταν εκδόθηκε το 1988, απαγορεύτηκε σε πολλές μουσουλμανικές χώρες.

Ήρωες του βιβλίου είναι ένας αστέρας του Μπόλιγουντ (του ινδικού κινηματογράφου) και ένας Ινδός που μένει στην Αγγλία, έχοντας κόψει κάθε επαφή με την πατρίδα του. Αμφότεροι βρίσκεται σε ένα αεροπλάνο που ανατινάσσεται μετά από αεροπειρατεία. Οι δύο είναι οι μοναδικοί επιζώντες της χώρας, μόνο που πλέον ο ένας είναι ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και ο άλλος ο Εωσφόρος. Έτσι ξεκινά μια στιχομυθία αναζήτησης και αυτοαξιολόγησης. Στο βιβλίο κάνει την εμφάνισή του και ο Μωάμεθ, μόνο που πρόκειται για έναν άνθρωπο με αδυναμίες και πολλές αμαρτίες. Ο Ρουσντί σχολιάζει το Κοράνι και «μεταποιεί» στίχους από το ιερό βιβλίο του Ισλάμ.Αν και επρόκειτο για μυθιστόρημα, χιλιάδες μουσουλμάνοι σε όλο τον κόσμο ξεσηκώθηκαν κατά του Ρουσντί, κατηγορώντας τον ότι σκοπίμως λοιοδωρούσε τον Προφήτη Μωάμεθ και το Ισλάμ.Στις 14 Φεβρουαρίου 1989, ο ανώτατος θρησκευτικός και πολιτικός ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Ρουχολάχ Χομεϊνί εξέδωσε φετφά (θρησκευτικό διάταγμα), με το οποίο καλούσε τους μουσουλμάνους να σκοτώσουν τον συγγραφέα και οποιονδήποτε είχε σχέση με την έκδοση του βιβλίου, το οποίο χαρακτήριζε ως «βλάσφημο».Στην ισλαμική πίστη, ο φετφάς είναι μια μη δεσμευτική αλλά αξιόπιστη νομική άποψη ή διδακτική ερμηνεία που μπορεί να δώσει ένας σεϊχουλισλάμης (ανώτατος αξιωματούχος του Ισλάμ, ειδικευμένος νομικός ή μουφτής, σε θέματα που σχετίζονται με τον ισλαμικό νόμο.

Ο Χομεϊνί, από ραδιοσταθμό της Τεχεράνης, ενημέρωνε «τον υπερήφανο μουσουλμανικό λαό όλου του κόσμου ότι ο συγγραφέας του βιβλίου των Σατανικών Στίχων, το οποίο είναι εναντίον του Ισλάμ, του Προφήτη και του Κορναίου, καθώς και όσοι συμμετείχαν στην έκδοσή του και γνωρίζουν το περιεχόμενό του, καταδικάζονται σε θάνατο. Ζητώ από όλους τους μουσουλμάνους να τους εκτελέσουν όπου τους βρουν».Λέγεται ότι Ιρανός επιχειρηματίας προσφέρθηκε να δώσει τρία εκατομμύρια δολάρια στον άνθρωπο που θα σκότωνε τον Ρουσντί και θα κέρδιζε «με το σπαθί» του μια θέση δίπλα στον προφήτη Μωάμεθ.Ο Ρουσντί, ο οποίος χαρακτήριζε το μυθιστόρημά του «αρκετά ήπιο», κρυβόταν για πολλά χρόνια. Ο Χιτόσι Ιγκαράσι, ο μεταφραστής του βιβλίου στην Ιαπωνία, δολοφονήθηκε το 1991. Στις 11 Οκτωβρίου εκείνης της χρονιάς, ο Ιταλός μεταφραστής των «Σατανικών Στίχων» Ετόρε Καπριόλο μαχαιρώθηκε και τραυματίστηκε βαριά, ενώ ο εκδότης του βιβλίου στη Νορβηγία, Γουίλιαμ Νάιγκααρντ, πυροβολήθηκε τρεις φορές. Επίσης, το 1993, Τούρκοι φανατικοί ισλαμιστές έβαλαν φωτιά σε ξενοδοχείο της Σεβάστειας, με στόχο τον Τούρκο συγγραφέα, Αζίζ Νεσίν, που είχε μεταφράσει το βιβλίο του Ρουσντί. Ο Νεσίν επέζησε της πυρκαγιάς. Αξίζει να σημειωθεί πάντως, ότι η Τουρκία αποτελούσε τη μοναδική μουσουλμανική χώρα που οι «Σατανικοί Στίχοι» δεν κυκλοφορούσαν παράνομα.Το 1998 η ιρανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι ο φετφάς δεν ήταν πλέον σε ισχύ και ο Ρουσντί έκτοτε ζούσε χωρίς ιδιαίτερο φόβο,Ιρανικές οργανώσεις, κάποιες εκ των οποίων συνδέονται με την κυβέρνηση, έχουν συγκεντρώσει ποσό ως αμοιβή για τη δολοφονία του Ρουσντί. Μάλιστα, το 2012, ένα ανεπίσημο ιρανικό θρησκευτικό ίδρυμα αύξησε το μπόνους για τον Ρουσντί από 2,8 εκατ. δολάρια σε 3,3 εκατ. δολάρια.Ο συγγραφέας πάντως, απέρριψε την απειλή εκείνη την εποχή, λέγοντας ότι δεν υπήρχαν «αποδείξεις» ότι άνθρωποι ενδιαφέρονται για την αμοιβή. Μπορεί η Τεχεράνη να διαμήνυε για χρόνια ότι έχει αποστασιοποιηθεί από το διάταγμα του Χομεϊνί, αλλά ο ανώτατος ηγέτης του Ιράν, αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε το 2017 ότι ο φετφάς εξακολουθεί να ισχύει.Το 2012 ο Ρουσντί, με το ψευδώνυμο «Τζόζεφ Άντον», εξώσε το βιβλίο «Joseph Anton: Α Memoir», όπου εξιστορεί τα γεγονότα που ακολούθησαν μετά την επικήρυξη του από τον αγιατολάχ Χομεϊνί.O Ρουσντί, που θεωρείται ένας από τους 50 σημαντικότερους Βρετανούς συγγραφείς από το 1945 μέχρι σήμερα και έχει χριστεί ιππότης από τη βασίλισσα Ελισάβετ για τη συμβολή του στη λογοτεχνία, έχει λάβει την αμερικανική υπηκοότητα και ζει στη Νέα Υόρκη. Έχει υπάρξει σφοδρός επικριτής του θρησκευτικού μίσους. Υπήρξε επικριτικός για την καταπίεση και τη βία στην Ινδία, ενώ μετά την τρομοκρατική επίθεση στα γραφεία του σατιρικού περιοδικού «Charlie Hebdo» στο Παρίσι το 2015, τάχθηκε αλληλέγγυος στο περιοδικό, δηλώνοντας πως «η κριτική, η σάτιρα και ναι, η τολμηρή ασέβεια πρέπει να μπορούν να γίνονται και για τις θρησκείες».

https://www.liberal.gr