Στην Λευκορωσίδα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς το Νομπέλ Λογοτεχνίας
Η λευκορωσίδα Σβετλάνα Αλεξίεβιτς είναι
η μεγάλη νικήτρια του Νομπέλ Λογοτεχνίας και η 14η γυναίκα που τιμάται
με το βραβείο από το 1901. Η Αλεξίεβιτς γεννήθηκε το 1948, είναι
δημοσιογράφος, ποιήτρια και συγγραφέας και σύμφωνα με την ανακοίνωση της
Σουηδικής Ακαδημίας, βραβεύτηκε "για το πολυφωνικό γράψιμό της, ένα
μνημείο στα δεινά και στο κουράγιο της εποχής μας".
Η φετεινή νικήτρια γεννήθηκε στην Ουκρανία, από λευκορώσο πατέρα και ουκρανή μητέρα. Το πρώτο της βιβλίο, "Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας"(1985), περιέχει μαρτυρίες γυναικών που πολέμησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το βιβλίο της "Τελευταίοι Μάρτυρες", στο οποίο ενήλικοι ανακαλούν τις παιδικές τους αναμνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1989, η Αλεξίεβιτς αποκάλυψε με το βιβλίο της "Οι Μολυβένιοι Στρατιώτες" τη σκληρή αλήθεια για τον δεκαετή "άγνωστο" πόλεμο των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Η έκδοση, απαγορευμένη επί πολλά χρόνια, προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις τόσο από στρατιωτικούς κύκλους όσο και από εκπροσώπους του παλαιού καθεστώτος, οι οποίες μάλιστα κατέληξαν σε δικαστική δίωξη της συγγραφέως.
Το 1993 η Αλεξίεβιτς εξέδωσε το βιβλίο της "Γοητευμένοι από τον θάνατο", με θέμα τις αυτοκτονίες που σημειώθηκαν στην πρώην ΕΣΣΔ μετά την πτώση του κομμουνισμού, ενώ το 1996 κυκλοφόρησε το βιβλίο της "Τσερνόμπιλ - Ένα χρονικό του μέλλοντος", που περιλαμβάνει μαρτυρίες για το πυρηνικό ατύχημα του 1986, τις οποίες συνέλεξε η συγγραφεύς περιπλανώμενη επί δύο χρόνια στην Απαγορευμένη Ζώνη, με κίνδυνο της υγείας της και της ζωής της. Τα βιβλία της κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε δεκάδες χώρες, όχι όμως και στην πατρίδα της, όπου η ίδια είναι στιγματισμένη ως αντικαθεστωτική. Από τον Οκτώβριο του 2000 ζει κάποιες περιόδους στην Ποντεντέρα, πόλη-άσυλο λογοτεχνών στην Τοσκάνη. Τα περισσότερα από τα βιβλία της διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση ενώ η ίδια τιμήθηκε για τα έργα της με πλήθος διεθνών διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το βραβείο της Ένωσης Συγγραφέων Σουηδίας, το βραβείο Αντρέι Σινιάφσκι, το ρωσικό βραβείο Θριάμβου, το Βραβείο Λειψίας "για αμοιβαία κατανόηση στην Ευρώπη -1998", το γαλλικό Βραβείο "Μάρτυρας του Κόσμου - 1999", το Βραβείο Χέρντερ και το Βραβείο Καλύτερου Πολιτικού Βιβλίου της Γερμανίας.
Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί "Οι μολυβένιοι στρατιώτες" (Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2002) και το "Τσερνομπιλ" (Περίπλους, 2001).
Η Αλεξίεβιτς είναι η 14η γυναίκα που βραβεύεται με το Νομπέλ Λογοτεχνίας - στους 111 βραβευθέντες από το 1901. Οι προηγούμενες νικήτριες ήταν η καναδέζα Αλις Μονρό (2013), η ρουμάνα Χέρτα Μίλερ (2009), η βρετανίδα Ντόρις Λέσινγκ (2007), η αυστριακή Ελφρίντε Γιέλινεκ (2004), η πολωνέζα Βισλάβα Ζιμπόρσκα (1996), η αμερικανίδα Τόνι Μόρισον (1993), η νοτιοαφρικανή Ναντίν Γκόρντιμερ (1991), η γερμανοεβραία Νέλυ Σακς, που μοιράστηκε το βραβείο 1966, η Χιλιανή Γκαμπριέλα Μιστράλ, η αμερικανίδα Πέρλ Μπάκ (1938), η δανέζα Ζίγκριντ Ουντσετ (1928), η ιταλίδα Γκράτσια Ντελέντα (1926) και η σουηδέζα Σέλμα Λάγκερλοφ (1909).
Η Σουηδική Ακαδημία έλαβε 259 προτάσεις για το φετεινό βραβείο και κατέληξε σε 198 υποψηφίους. Ανάμεσά τους είναι και 36 πρωοτεμφανιζόμενοι στην λίστα των υποψηφιοτήτων.
Σε αντίθεση με τα επιστημονικά βραβεία, το Νομπέλ Λογοτεχνίας απονέμεται σπανίως σε περισσότερους από έναν συγγραφείς. Μόνο τέσσερα από τα 107 βραβεία που έχουν απονεμηθεί από το 1901 μοιράστηκαν σε δύο βραβευθέντες και η τελευταία φορά ήταν το 1974, στον Εβνιντ Τζόνσον και τον Χάρυ Μάρτινσον.
Σύμφωνα με τον Γραμματέα της Σουηδικής Ακαδημίας, Πήτερ Εγκλουντ, ο λόγος για τον οποίο το Νομπέλ Λογοτεχνίας συνήθως δεν μοιράζεται, έχει να κάνει με "την φύση της λογοτεχνίας. Τα επιστημονικά βραβεία απονέμονται πολύ συχνά σε περισσότερους από έναν, είτε διότι τα επιτεύγματα είναι κοινά, είτε διότι βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους..."
Ο νεώτερος βραβευθείς με το Νομπέλ Λογοτεχνίας ήταν ο Ρουντγιαρντ Κίπλινγκ, 42 ετών το 1907 και η γηραιότερη ήταν η Ντόρις Λέσινγκ, 88 ετών το 2007. Ο μέσος όρος ηλικίας των βραβευθέντων με το Νομπέλ Λογοτεχνίας είναι τα 64 χρόνια.
Την Παρασκευή θα ανακοινωθεί το Νομπέλ Ειρήνης και οι φετεινές απονομές θα ολοκληρωθούν την Δευτέρα, με το Νομπέλ Οικονομίας. http://www.kathimerini.gr
Η φετεινή νικήτρια γεννήθηκε στην Ουκρανία, από λευκορώσο πατέρα και ουκρανή μητέρα. Το πρώτο της βιβλίο, "Ο πόλεμος δεν έχει πρόσωπο γυναίκας"(1985), περιέχει μαρτυρίες γυναικών που πολέμησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την ίδια χρονιά κυκλοφόρησε το βιβλίο της "Τελευταίοι Μάρτυρες", στο οποίο ενήλικοι ανακαλούν τις παιδικές τους αναμνήσεις από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Το 1989, η Αλεξίεβιτς αποκάλυψε με το βιβλίο της "Οι Μολυβένιοι Στρατιώτες" τη σκληρή αλήθεια για τον δεκαετή "άγνωστο" πόλεμο των Σοβιετικών στο Αφγανιστάν. Η έκδοση, απαγορευμένη επί πολλά χρόνια, προκάλεσε οξύτατες αντιδράσεις τόσο από στρατιωτικούς κύκλους όσο και από εκπροσώπους του παλαιού καθεστώτος, οι οποίες μάλιστα κατέληξαν σε δικαστική δίωξη της συγγραφέως.
Το 1993 η Αλεξίεβιτς εξέδωσε το βιβλίο της "Γοητευμένοι από τον θάνατο", με θέμα τις αυτοκτονίες που σημειώθηκαν στην πρώην ΕΣΣΔ μετά την πτώση του κομμουνισμού, ενώ το 1996 κυκλοφόρησε το βιβλίο της "Τσερνόμπιλ - Ένα χρονικό του μέλλοντος", που περιλαμβάνει μαρτυρίες για το πυρηνικό ατύχημα του 1986, τις οποίες συνέλεξε η συγγραφεύς περιπλανώμενη επί δύο χρόνια στην Απαγορευμένη Ζώνη, με κίνδυνο της υγείας της και της ζωής της. Τα βιβλία της κυκλοφορούν μεταφρασμένα σε δεκάδες χώρες, όχι όμως και στην πατρίδα της, όπου η ίδια είναι στιγματισμένη ως αντικαθεστωτική. Από τον Οκτώβριο του 2000 ζει κάποιες περιόδους στην Ποντεντέρα, πόλη-άσυλο λογοτεχνών στην Τοσκάνη. Τα περισσότερα από τα βιβλία της διασκευάστηκαν για το θέατρο, τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση ενώ η ίδια τιμήθηκε για τα έργα της με πλήθος διεθνών διακρίσεων, μεταξύ των οποίων το βραβείο της Ένωσης Συγγραφέων Σουηδίας, το βραβείο Αντρέι Σινιάφσκι, το ρωσικό βραβείο Θριάμβου, το Βραβείο Λειψίας "για αμοιβαία κατανόηση στην Ευρώπη -1998", το γαλλικό Βραβείο "Μάρτυρας του Κόσμου - 1999", το Βραβείο Χέρντερ και το Βραβείο Καλύτερου Πολιτικού Βιβλίου της Γερμανίας.
Στα ελληνικά έχουν μεταφραστεί "Οι μολυβένιοι στρατιώτες" (Σύγχρονοι Ορίζοντες, 2002) και το "Τσερνομπιλ" (Περίπλους, 2001).
Η Αλεξίεβιτς είναι η 14η γυναίκα που βραβεύεται με το Νομπέλ Λογοτεχνίας - στους 111 βραβευθέντες από το 1901. Οι προηγούμενες νικήτριες ήταν η καναδέζα Αλις Μονρό (2013), η ρουμάνα Χέρτα Μίλερ (2009), η βρετανίδα Ντόρις Λέσινγκ (2007), η αυστριακή Ελφρίντε Γιέλινεκ (2004), η πολωνέζα Βισλάβα Ζιμπόρσκα (1996), η αμερικανίδα Τόνι Μόρισον (1993), η νοτιοαφρικανή Ναντίν Γκόρντιμερ (1991), η γερμανοεβραία Νέλυ Σακς, που μοιράστηκε το βραβείο 1966, η Χιλιανή Γκαμπριέλα Μιστράλ, η αμερικανίδα Πέρλ Μπάκ (1938), η δανέζα Ζίγκριντ Ουντσετ (1928), η ιταλίδα Γκράτσια Ντελέντα (1926) και η σουηδέζα Σέλμα Λάγκερλοφ (1909).
Η Σουηδική Ακαδημία έλαβε 259 προτάσεις για το φετεινό βραβείο και κατέληξε σε 198 υποψηφίους. Ανάμεσά τους είναι και 36 πρωοτεμφανιζόμενοι στην λίστα των υποψηφιοτήτων.
Σε αντίθεση με τα επιστημονικά βραβεία, το Νομπέλ Λογοτεχνίας απονέμεται σπανίως σε περισσότερους από έναν συγγραφείς. Μόνο τέσσερα από τα 107 βραβεία που έχουν απονεμηθεί από το 1901 μοιράστηκαν σε δύο βραβευθέντες και η τελευταία φορά ήταν το 1974, στον Εβνιντ Τζόνσον και τον Χάρυ Μάρτινσον.
Σύμφωνα με τον Γραμματέα της Σουηδικής Ακαδημίας, Πήτερ Εγκλουντ, ο λόγος για τον οποίο το Νομπέλ Λογοτεχνίας συνήθως δεν μοιράζεται, έχει να κάνει με "την φύση της λογοτεχνίας. Τα επιστημονικά βραβεία απονέμονται πολύ συχνά σε περισσότερους από έναν, είτε διότι τα επιτεύγματα είναι κοινά, είτε διότι βρίσκονται πολύ κοντά μεταξύ τους..."
Ο νεώτερος βραβευθείς με το Νομπέλ Λογοτεχνίας ήταν ο Ρουντγιαρντ Κίπλινγκ, 42 ετών το 1907 και η γηραιότερη ήταν η Ντόρις Λέσινγκ, 88 ετών το 2007. Ο μέσος όρος ηλικίας των βραβευθέντων με το Νομπέλ Λογοτεχνίας είναι τα 64 χρόνια.
Την Παρασκευή θα ανακοινωθεί το Νομπέλ Ειρήνης και οι φετεινές απονομές θα ολοκληρωθούν την Δευτέρα, με το Νομπέλ Οικονομίας. http://www.kathimerini.gr
Σχόλια