Οι συνέπειες μιας ελληνικής χρεοκοπίας

                                                                

             Με την Ελλάδα να ξεμένει από μετρητά με γρήγορους ρυθμούς, επενδυτές και πολιτικοί φορείς έχουν ξεκινήσει να αναλογίζονται την πιθανότητα μιας χρεοκοπίας και τις συνέπειές της.

Το ερώτημα που κάνουν είναι εάν είναι δυνατόν να κρατήσουν την Αθήνα στην ευρωζώνη ακόμη και αν έχει αποτύχει να πληρώσει κάποιους από τους πιστωτές της, γλιτώνοντας με αυτόν τον τρόπο την παγκόσμια οικονομία από ένα νέο κύμα αβεβαιότητας.

«Το βασικό μας σενάριο εξακολουθεί να είναι ότι η Ελλάδα και οι διεθνείς εταίροι της θα φτάσουν σε μια συμφωνία» έγραψε σε ένα ερευνητικό σημείωμα ο Reinhard Cluse, οικονομολόγος της UBS. «Παρ’ όλα αυτά, ο κίνδυνος της αποτυχίας και του ενδεχόμενου Grexit δε θα πρέπει να υποτιμηθεί.»

Η κατάσταση των μετρητών της ελληνικής κυβέρνησης είναι ιδιαίτερα θολή, με αποτέλεσμα να είναι δύσκολο να αξιολογήσει κανείς πότε ακριβώς μπορεί να αναγκαστεί η Αθήνα να αθετήσει τις υποχρεώσεις της.

Η Silvia Merler, οικονομολόγος στο ευρωπαϊκό think-tank Bruegel, έχει υπολογίσει πως η κυβέρνηση παρουσιάζει ένα καλύτερο από αυτό που αναμενόταν πρωτογενές πλεόνασμα. Ωστόσο, αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στη μεγάλη μείωση των δημόσιων δαπανών, εν μέρει λόγω των καθυστερημένων πληρωμών προς τους προμηθευτές.

Η Αθήνα αντιμετωπίζει ένα δύσκολο πρόγραμμα πληρωμών χρέους κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, με περίπου 2 δις ευρώ να οφείλονται στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και 6,5 δις ευρώ στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και άλλες κεντρικές τράπεζες της ευρωζώνης μεταξύ του Ιουνίου και του Αυγούστου.

Η ελληνική κυβέρνηση θα πρέπει επίσης να πληρώσει τους δημόσιους υπαλλήλους της και τους συνταξιούχους, ενώ το υπάρχον πρόγραμμα διάσωσης λήγει στο τέλος του Ιουνίου.

Η Αθήνα είναι πεπεισμένη πως μία συμφωνία θα γίνει πολύ σύντομα, ωστόσο η πιθανότητα ενός ατυχήματος παραμένει. Ενώ μία χρεοκοπία δεν είναι απαραίτητο να οδηγήσει σε Grexit, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν πως θα αύξανε σημαντικά το ρίσκο της αποχώρησης.

«Η χρεοκοπία χωρίς Grexit δεν μπορεί να είναι μια σταθερή ισορροπία» είπε ο κ. Cluse.

Οι βραχυπρόθεσμες συνέπειες μιας χρεοκοπίας μπορεί να εξαρτηθούν από το ποιον θα αποτύχει να πληρώσει η ελληνική κυβέρνηση, καθώς και την αντίδραση των πιστωτών – συγκεκριμένα των καταθετών στην ΕΚΤ. Μία χρεοκοπία της Αθήνας προς τις εγχώριες υποχρεώσεις, με τη μορφή IOUs προς συνταξιούχους και δημόσιους υπαλλήλους, πιθανώς θα ήταν η λιγότερο επικίνδυνη. Παρ’ ότι μια τέτοια κίνηση σίγουρα θα προσβαλλόταν δικαστικά – και θα δημιουργούσε σημαντικά πολιτικά προβλήματα στην κυβέρνηση – οποιαδήποτε απόφαση θα καθυστερούσε.

Μία χρεοκοπία στα δάνεια του ΔΝΤ θα ήταν πολιτικά άσχημη, καθώς η Ελλάδα εμμέσως θα αρνιόταν να πληρώσει κάποιες από τις φτωχότερες χώρες του κόσμου, οι οποίες συνεισφέρουν στα αποθέματα του θεσμού. Ωστόσο, θεωρείται γενικώς λιγότερο επικίνδυνο σε σχέση με μια χρεοκοπία έναντι της ΕΚΤ. Το εκτελεστικό συμβούλιο του ταμείο θα ειδοποιούταν μόλις έναν μήνα αφού η Ελλάδα δε θα είχε καλύψει τις υποχρεώσεις της και θα χρειαζόταν αρκετούς ακόμη μήνες πριν λάβει οποιαδήποτε στέρεα βήματα, τα οποία θα μπορούσαν να φτάσουν μέχρι τον αποκλεισμό της Ελλάδας από το ΔΝΤ, εάν ληφθούν.

Η άρνηση να πληρώσει το ΔΝΤ είναι απίθανο να ξεκινήσει μια αυτόματη αλυσίδα χρεοκοπιών σε άλλες υποχρεώσεις. Για παράδειγμα, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το ταμείο διάσωσης της ευρωζώνης, θα έπρεπε να αποφασίσει εάν η Ελλάδα βρίσκεται σε χρεοκοπία, αφήνοντας περιθώρια προαίρεσης μεταξύ άλλων ευρωπαϊκών κυβερνήσεων.

«Η χρεοκοπία προς το ΔΝΤ θα είχε σοβαρές συνέπειες, αλλά μπορεί να είναι πραγματοποιήσιμη» είπε η κυρία Merler.

Η χρεοκοπία προς την ΕΚΤ θεωρείται ευρέως ως η πιο επικίνδυνη επιλογή. Το ελληνικό τραπεζικό σύστημα βασίζεται στην έκτακτη χρηματοδότηση από την κεντρική τράπεζα και οποιαδήποτε απόφαση παύσης της ρευστότητας θα είχε ως αποτέλεσμα οι τράπεζες να μην μπορούν να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις τους.

«Το πιο σημαντικό πράγμα που μετράει είναι τι θα κάνει η ΕΚΤ με τον ELA» σύμφωνα με τον Γιάννη Μανουηλίδη, εταίρο στη δικηγορική εταιρεία Allen & Overy. «Το διοικητικό συμβούλιο θα πρέπει να… διαβάσει τον καφέ και να πάρει μια απόφαση.»

Οι κανόνες που διέπουν την παροχή του ELA είναι ασαφείς, προϋποθέτουν ωστόσο την αξιολόγηση των τραπεζών που τον λαμβάνουν ως φερέγγυες από την κεντρική τράπεζα. Από τη στιγμή που οι ελληνικές τράπεζες κατέχουν σημαντικές ποσότητες κρατικών ομολόγων – τα οποία χρησιμοποιούνται συνήθως ως εγγυήσεις προς την ΕΚΤ – η μη τήρηση αυτών των ομολόγων θα δυσκόλευε τους αξιωματούχους στη Φρανκφούρτη να συμπεράνουν πως οι ελληνικές τράπεζες μπορούν να στηριχθούν στα πόδια τους. Θα μπορούσαν, θεωρητικά, να υπάρξουν και άλλες επιλογές. Αυτές συμπεριλαμβάνουν μία ενίσχυση από τους κατόχους ομολόγων και τους καταθέτες για να βοηθήσουν το κεφαλαιακό απόθεμα των ελληνικών τραπεζών. Ή μία εγγύηση σε όλη την ευρωζώνη για το ελληνικό τραπεζικό σύστημα. Ωστόσο, αυτά θα ήταν δύσκολο να πραγματοποιηθούν εγχωρίως ή θα εξαρτώντας από την καλή διάθεση των διεθνών εταίρων, οι οποίοι θα αναλάμβαναν το βάρος της χρεοκοπίας.

Εάν η ΕΚΤ έθετε τέλος στον ELA, η κυβέρνηση δε είχε άλλη επιλογή από το να επιβάλει ελέγχους διακίνησης κεφαλαίων και να τυπώσει «νέες δραχμές» για να αναχαιτίσει ένα αναπόφευκτο bank run. 

Και ενώ η έξοδος από τη νομισματική ένωση είναι παράνομη σύμφωνα με τον νόμο της ΕΕ, θα γινόταν, παρ’ όλα αυτά, πραγματικότητα.                                                                                             http://sofokleous10.gr