Αποκαλυπτικό δημοσίευμα της «WSJ» για το πώς η Ελλάδα ωθήθηκε στη χρεοκοπία

ΑΘΗΝΑ.. Τις άγνωστες πτυχές των διαπραγματεύσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη αποκαλύπτει η «WSJ», επισημαίνοντας τα λάθη και τις καθυστερήσεις των Ευρωπαίων ηγετών, ειδικά στην περίπτωση της Ελλάδας, που μετά την απόφαση της 21ης Ιουλίου για «κούρεμα» των ομολόγων, σύμφωνα με το δημοσίευμα, «ωθείτο σε μία ιστορική χρεοκοπία».

Η έρευνα της αμερικανικής εφημερίδας, βασίζεται σε περισσότερες από 24 συνεντεύξεις με φορείς χάραξης πολιτικής της ευρωζώνης, που παραδέχονται πως η νομισματική ένωση απέτυχε να αντιμετωπίσει την κρίση χρέους. Ως συνέπεια ήταν μια κρίση σε μερικές μικρές χώρες να μετατραπεί σε απειλή για την επιβίωση του κοινού νομίσματος, της Ευρώπης, αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας.

Το «χρονικό» της «WSJ» ξεκινά με μία «κεκλεισμένων των θυρών» συνάντηση στην Ουάσιγκτον στις 14 Απριλίου. Μέσα στο μέγαρο του Γάλλου πρεσβευτή, οι Υπουργοί Οικονομικών και κεντρικοί τραπεζίτες από τις μεγαλύτερες Οικονομίες του Κόσμου άκουγαν τον Ντομινίκ Στρος Καν, τότε επικεφαλής του ΔΝΤ, να τους παραδίδει ένα τελεσίγραφο:

Η Ελλάδα, η χώρα που πυροδότησε την κρίση χρέους της ευρωζώνης, θα χρειαστεί ένα πολύ μεγαλύτερο πακέτο διάσωσης από το προγραμματισμένο μέχρι το καλοκαίρι.

Η προειδοποίηση προκάλεσε ένα «ρήγμα» μεταξύ των εκπροσώπων της ζώνης του ευρώ για το ποιος πρέπει να πληρώσει για να σώσει την Ελλάδα από τη μεγαλύτερη κρατική χρεοκοπία στην ιστορία. Οι Ευρωπαίοι φορολογούμενοι και μόνο; ‘Η θα πρέπει και οι τράπεζες να υποφέρουν;

«Χρειαζόμαστε μια απόφαση», δήλωσε ο κ. Καν.

Επρόκειτο να είναι η μοιραία άνοιξη της Ευρώπης. Η διαμάχη στη συνάντηση της Ουάσιγκτον, ήταν κυρίως μεταξύ δύο σημαντικών προσωπικοτήτων της ΕΕ. Του Γερμανού υπουργού Οικονομικών, Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, και του τότε επικεφαλής της ΕΚΤ, Ζαν Κλοντ Τρισέ.

Ο κ. Σόιμπλε, κατανόησε το τελεσίγραφο του ΔΝΤ για ένα δεύτερο πακέτο διάσωσης. Υποστήριξε όμως ότι έπρεπε και οι ιδιώτες να συμβάλλουν.

«Δεν είναι καλός τρόπος να προχωρήσουμε σε μία νομισματική ένωση. Οι επενδυτές θα αποφύγουν όλα τα ευρωπαϊκά ομόλογα», επέμεινε από την πλευρά του ο κ. Τρισέ και προειδοποίησε ότι αν η Ελλάδα δεν αποπληρώσει εγκαίρως το όλο ποσό που χρωστάει θα προκαλούσε κίνδυνο κατάρρευσης και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης.

Η συνάντηση έληξε χωρίς απόφαση. Την ίδια ώρα στην Αθήνα, το κόστος δανεισμού ήταν σε επίπεδα ρεκόρ και το έλλειμμα πολύ υψηλό. Η Ιταλία και η Ισπανία, μπορούσαν ακόμη να δανειστούν με τα επιτόκια για τα 10ετή τους ομόλογα στο 4,6% και 5,3%, αντίστοιχα.

Η Γερμανία είχε συμμάχους στο σχέδιο για τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στη διάσωση της Ελλάδας, την Ολλανδία και τη Φιλανδία. Η Γαλλία όμως, πήρε το μέρος της ΕΚΤ, όπως και η Ιταλία.

Τρεις εβδομάδες μετά τη συνάντηση στην Ουάσιγκτον, την Παρασκευή 6 Μαΐου, ξέσπασε πανικός. Το «Der Spiegel» ανέφερε ότι η Ελλάδα σκεφτόταν να αποχωρήσει από την ευρωζώνη, ενώ κορυφαίοι Ευρωπαίοι πολιτικοί είχαν μυστική συνάντηση στο Λουξεμβούργο. Ζήτησαν από τον Ελληνα Υπουργό περισσότερα μέτρα και πιο γρήγορες μεταρρυθμίσεις για να λάβει η χώρα το νέο πακέτο.

Στη συνέχεια, ο κ. Σόιμπλε έθεσε το θέμα της συμμετοχής των ιδιωτών επενδυτών. Ο κ. Τρισέ έχασε την υπομονή του. «Θέλω να καταγραφεί η θέση μου. Δε συμφωνώ με την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα, οπότε δεν θα λάβω μέρος στη συζήτηση», είπε και βγήκε από την αίθουσα.

Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, ήλπιζαν ότι ο κ. Καν θα μπορούσε να βρει τρόπο να παρατείνει τη διορία που είχε δώσει το ΔΝΤ, ως το καλοκαίρι, για να ληφθεί μία απόφαση. Ο επικεφαλής του ΔΝΤ, επρόκειτο να συναντηθεί με την κ. Μέρκελ στο Βερολίνο στις 15 Μαΐου και με τους Υπουργούς Οικονομικών της ΕΕ την επομένη στις Βρυξέλλες.

Δεν τα κατάφερε όμως, καθώς συνελήφθη με την κατηγορία σεξουαλικής παρενόχλησης στη Νέα Υόρκη. Στις Βρυξέλλες, πήγε άλλο στέλεχος του ΔΝΤ, ο οποίος όμως δεν μπορούσε να δώσει παράταση. Στην Αθήνα το κίνημα των «Αγανακτισμένων» ογκωνόταν, ενώ το επιτόκιο για τα ισπανικά ομόλογα άρχισε να αυξάνεται.

Την 1η Ιουνίου, ο αναπληρωτής του κ. Σόιμπλε, Γιοργκ Ασμουσεν, παρουσίασε στη Βιέννη το γερμανικό σχέδιο για αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Εκ μέρους της ΕΚΤ, ο αναπληρωτής του κ. Τρισέ, Βίκτορ Κονστάνσιο, αποκήρυξε το σχέδιο αυτό ως «επικίνδυνο». Αν εφαρμοζόταν, προειδοποίησε, οι οίκοι αξιολόγησης θα κατέτασσαν την Ελλάδα στην κατηγορία «επιλεκτικής χρεοκοπίας». Επίσης, είπε ότι η ΕΚΤ δεν θα δεχόταν ελληνικά ομόλογα ως εγγύηση δανεισμού προς τις τράπεζες της χώρας. Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία υποστήριξαν την ΕΚΤ.

«Χωρίς την εμπλοκή του ιδιωτικού τομέα δε θα υπάρξει διάσωση», απείλησε ο κ. Ασμουσεν.

Η Ελλάδα βυθιζόταν στο χάος. Οι βουλευτές του ΠΑΣΟΚ, εξέφραζαν διαμαρτυρίες, ενώ η κατάσταση στους δρόμους ξέφευγε από τον έλεγχο. Ο κ. Παπανδρέου, μόνος στο γραφείο, τηλεφώνησε στον κ. Σαμαρά και του πρότεινε κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Οι συνομιλίες δεν απέδωσαν.

Ακόμη και η κ. Μέρκελ, είχε αμφιβολίες για τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών. Στις 17 Ιουνίου συζήτησε ένα πιο «χαλαρό» σχέδιο με τον κ. Σαρκοζί. Μία συμφωνία κυρίων, υπό την οποία τα ελληνικά ομόλογα θα πληρώνονταν, αλλά οι επενδυτές θα έπρεπε εθελοντικά να αγοράσουν νέα.

Ο κ. Σόιμπλε, αντέδρασε. Οταν οι Υπουργοί Οικονομικών της ευρωζώνης συναντήθηκαν στις 10 Ιουνίου, πίεσε για «κούρεμα» των ομολόγων. Ο κ. Τρισέ και οι νότιες χώρες αντιστάθηκαν. Οι συνομιλίες κράτησαν ώρες και τελικά κατέληξαν σε μία προσπάθεια να ικανοποιηθούν όλοι: Η Ελλάδα θα έπαιρνε περισσότερη βοήθεια. Οι επενδυτές θα είχαν ουσιώδεις απώλειες, αλλά η Ελλάδα δεν θα ωθούνταν σε επιλεκτική χρεοκοπία.

Το κόστος δανεισμού της Ισπανίας για τα 10ετή ομόλογα ανήλθε στο 5,6% και της Ιταλίας στο 4,9%. Στην Αθήνα τα νέα μέτρα προκάλεσαν νέο κύμα βίαιων ταραχών. Το ΔΝΤ «χαλάρωσε» το τελεσίγραφο, ανακοινώνοντας ικανοποίηση για τη νέα διάσωση και την εκταμίευση της δόσης των αρχικών δανείων.

Οι αγορές δεν ηρέμησαν. Το επιτόκιο για την Ισπανία έφτασε το 6,3% και για την Ιταλία το 5,8%. Το ξεπούλημα ομολόγων, ανάγκασε τους ηγέτες της ΕΕ να συγκαλέσουν έκτακτη Σύνοδο Κορυφής στις 21 Ιουλίου.

Το βράδυ, πριν τη Σύνοδο, ο κ. Σαρκοζί, μαζί με τους συμβούλους τους, ήταν καλεσμένος σε δείπνο στο Βερολίνο. Για πολλή ώρα δεν άγγιζαν το φαγητό τους, καθώς προσπαθούσαν να φτάσουν σε μία συμφωνία. Τελικά ο Γάλλος Πρόεδρος, είπε ότι θα δεχόταν τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών, αν η Καγκελάριος έδινε περισσότερες αρμοδιότητες στο Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας να αγοράσει χρέος απευθείας από τις αγορές. Η κ. Μέρκελ συμφώνησε.

Ο κ. Τρισέ εκλήθη εσπευσμένα στο Βερολίνο. Απρόθυμα έδωσε και το δικό του «Οκ». Εθεσε όμως όρους: Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις θα έπρεπε να ασφαλίσουν τα ελληνικά ομόλογα ώστε η ΕΚΤ να μπορεί να τα δέχεται ως εγγύηση δανεισμού. Και ότι θα έπρεπε να γίνει ξεκάθαρο πως καμία άλλη χώρα, εκτός από την Ελλάδα, δεν θα προχωρήσει σε αναδιάρθρωση.

Κατά τη Σύνοδο, την επόμενη ήταν προφανές ότι από τη συμφωνία, λόγω της πολυπλοκότητάς της και έλλειψης χρόνου, απουσίαζαν σημαντικές λεπτομέρειες. Η κ. Μέρκελ παραδέχτηκε ότι οι απώλειες των ιδιωτών προκαλούν ταραχή στις αγορές, αλλά, τόνισε, είναι σημαντική η μείωση του ελληνικού χρέους.

«Αν η Ελλάδα είχε υλοποιήσει τους στόχους τον Απρίλιο, αυτό θα είχε βοηθήσει», είπε, αφήνοντας αιχμές για την πορεία του Μνημονίου.

Το αρχικό σχέδιο για τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών, κατόπιν υπολογισμών, θα μείωνε το χρέος κατά 19 δισ. ευρώ. Ο Ολλανδός Πρωθυπουργός, ζήτησε περισσότερα. Ο Φινλανδός, ζήτησε εγγυήσεις σε αντάλλαγμα για νέα δάνεια. Αντίθετη στη νέα διάσωση ήταν η Σλοβακία, ενώ ο κ. Σαρκοζί, παραδέχτηκε ότι σε όλα τα Κοινοβούλια θα υπήρχαν προβλήματα.

Ο κ. Παπανδρέου, ικέτεψε για βοήθεια. «Αν δεν λύσουμε το πρόβλημα της Ελλάδας έστω, δεν θα μας έχουν ικανούς να επιλύσουμε οτιδήποτε άλλο», είπε.

Η συμφωνία όμως στην οποία κατέληξαν, παρέμενε χωρίς λεπτομέρειες και με αρκετές «γκρίζες ζώνες». Η εμπιστοσύνη των επενδυτών κατέρρευσε, καθώς ως συνέπεια των αποφάσεων των Ευρωπαίων ηγετών, η Ελλάδα θα ωθείτο σε μία ιστορική χρεοκοπία. Η πρώτη, μίας ανεπτυγμένης Δυτικής χώρας, για σχεδόν 60 χρόνια. Ωστόσο, η χρεοκοπία αυτή θα ήταν τόσο μικρή, ώστε το χρέος της χώρας θα παρέμενε απειλητικό. Και οι Ευρωπαίοι, πήγαν διακοπές. Η κ. Μέρκελ στις ιταλικές Αλπεις και ο κ. Σαρκοζί στη γαλλική Ριβιέρα. Οι επενδυτές όχι. Ακολούθησε μία άνευ προηγουμένου ταραχή στις αγορές.e-kirikas