Όταν οι Τούρκοι νόμιζαν ότι θα πετύχαιναν με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια: Καστελόριζο και Κύπρος

File Photo: Turkish President Recep Tayyip Erdogan (3-R), his Emine (4-R) and Turkey's Chief of Staff General Hulusi Akar (R) praying during a ceremony to mark the first anniversary of the failed Coup attempt on 15 July, in front of the new monument of martyrs at Presidential Palace in Ankara, Turkey. EPA, PRESIDENTIAL PRESS OFFICE HANDOUT, EDITORIAL USE ONL

Του Σταύρου Λυγερού 

Όταν την 1η Δεκεμβρίου του 2016, ο πρόεδρος Αναστασιάδης, αιφνιδιάζοντας την Αθήνα, είχε αποδεχθεί τη σύγκληση Πενταμερούς Διάσκεψης, στην Άγκυρα θεωρούσαν πως θα πετύχαιναν με ένα σμπάρο δύο τρυγόνια. Αφενός θα δρομολογούσαν μία αλά τούρκα συμφωνία για το Κυπριακό. Αφετέρου, με βάση αυτή τη συμφωνία και μέσω των Τουρκοκυπρίων, θα έβαζαν χέρι στον ενεργειακό πλούτο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό που δεν είχαν υπολογίσει στην Άγκυρα ήταν ότι ο Κοτζιάς θα επέμενε μέχρι το τέλος στην προϋπόθεση να καταργηθούν οι εγγυήσεις και να αποχωρήσουν πλήρως τα κατοχικά στρατεύματα στο πλαίσιο ενός σφιχτού χρονοδιαγράμματος. Ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών είχε εξαρχής προβάλει αυτή τη θέση.
Τόσο ο αμερικανοβρετανικός όσο και ο τουρκικός παράγοντας, όμως, θεωρούσαν πως δεν ήταν τίποτα περισσότερο από ένας διαπραγματευτικός ελιγμός που θα αποσυρόταν από το τραπέζι όταν εξασφαλίζονταν κάποια ανταλλάγματα. Τα γεγονότα διέψευσαν αυτές τις προσδοκίες. Ο πρόεδρος Αναστασιάδης ικανοποίησε με την πρότασή του τον κορμό των τουρκοκυπριακών απαιτήσεων στην εσωτερική πτυχή του Κυπριακού, αλλά οι υποχωρήσεις του δεν άρκεσαν. Οι δύο Διασκέψεις κόλλησαν στο ζήτημα της Ασφάλειας (εγγυήσεις και κατοχικά στρατεύματα). “Κόκκινο φως” στην Άγκυρα Η αδιαλλαξία του καθεστώτος Ερντογάν το έχει φέρει σε δυσμενή θέση. Εάν η γεώτρηση στον στόχο “Ονησίφορος” στο θαλάσσιο οικόπεδο 11 αποδειχθεί επιτυχής θα είναι μία ασφαλής ένδειξη ότι οι εκτιμήσεις για την ύπαρξη γιγαντιαίων κοιτασμάτων στην κυπριακή ΑΟΖ είναι βάσιμες. Αυτό θα βάλει δυνατά την Κυπριακή Δημοκρατία στο ενεργειακό παιχνίδι και κατ’ αυτό τον τρόπο θα αναβαθμίσει ποιοτικά και τη σημερινή μειονεκτική θέση των Ελληνοκυπρίων έναντι της Τουρκίας. Έτσι όπως έχουν εξελιχθεί τα πράγματα, η Άγκυρα δεν μπορεί να αποτρέψει το πρόγραμμα των ερευνών και γεωτρήσεων. Προ ημερών κυκλοφόρησε και δεν διαψεύσθηκε η πληροφορία ότι το αμερικανικό αεροπλανοφόρο George Bush “τύφλωσε” τουρκικά μαχητικά που πετούσαν κοντά στο σημείο της γεώτρησης. Αλλά και το Παρίσι έστειλε το δικό του διπλό μήνυμα: Πρώτον, δύο γαλλικές φρεγάτες ελλιμενίστηκαν στη Λεμεσό. Δεύτερον, η Γαλλίδα υπουργός Άμυνας πραγματοποίησε επίσκεψη στην Κύπρο. Η Δύση, λοιπόν, έχει ανάψει “κόκκινο φως” και η Άγκυρα δεν έχει περιθώρια να το αγνοήσει και να επιχειρήσει με δυναμικά μέσα να σταματήσει τη γεώτρηση. Αυτό δεν σημαίνει ότι θα κάτσει με σταυρωμένα τα χέρια. Την υπόθεση τη χειρίζεται ο γαμβρός του Ερντογάν υπουργός Ενέργειας Μπεράτ Αλμπαϊράκ. Στις σχετικές συσκέψεις έχει αποφασισθεί μία δέσμη αντιδράσεων. Τα τουρκικά αντίμετρα Εντείνεται η τουρκική στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, χωρίς, ωστόσο, να παρενοχληθεί η γεώτρηση, χωρίς δηλαδή να παραβιασθεί ο κανόνας που απαγορεύει είσοδο στο κύκλο ακτίνας 500 μέτρων γύρω από το σημείο της γεώτρησης. Παραλλήλως, εκδόθηκε τουρκική NAVTEX (ειδοποίηση προς ναυτιλομένους), με την οποία δεσμεύονται μέχρι την 16η Δεκεμβρίου τμήματα των θαλασσίων οικοπέδων 4, 5, 6 και 7 της κυπριακής ΑΟΖ για πραγματοποίηση ερευνών. Υπενθυμίζουμε ότι μέρος αυτών των οικοπέδων, που βρίσκονται δυτικά και νοτιοδυτικά της Κύπρου, διεκδικεί η Τουρκία. Εκεί κινείται αυτές τις ημέρες το ερευνητικό σκάφος Μπαρμπαρός με τη συνοδεία τουρκικής φρεγάτας. Οι αντιδράσεις αυτές, ωστόσο, δεν δημιουργούν κάποιου είδους τετελεσμένο και ως εκ τούτου κρίνονται και από τους Τούρκους ανεπαρκείς. Επειδή είναι απίθανο διεθνής πετρελαϊκή εταιρεία να δεχθεί να πραγματοποιήσει για λογαριασμό της Τουρκίας γεώτρηση στην κυπριακή ΑΟΖ, στην Άγκυρα έχουν κατ’ αρχήν αποφασίσει να ενοικιάσουν ή και να αγοράσουν πλωτή εξέδρα. Σκοπός τους πάντα είναι να πραγματοποιήσουν γεώτρηση σε σημείο των οικοπέδων της κυπριακής ΑΟΖ, τα οποία αυθαιρέτως διεκδικούν. Οι σεισμικές έρευνες είναι πρόκληση, την οποία η Λευκωσία αντιμετωπίζει με καταγγελία. Τα πράγματα θα αλλάξουν εάν οι Τούρκοι επιχειρήσουν γεώτρηση. Θα δημιουργήσουν τετελεσμένο, χωρίς να έρθουν ευθέως σε αντιπαράθεση με τη Δύση. Ας σημειωθεί ότι τα δικαιώματα στο οικόπεδο 6 έχει εξασφαλίσει η κοινοπραξία Total-ENI. Φόβοι για οριζόντια κλιμάκωση Το σχέδιο αυτό, ωστόσο, δεν είναι του παρόντος. Ακόμα και εάν δρομολογηθεί άμεσα χρειάζεται χρόνο για να υλοποιηθεί. Και ο χρόνος σήμερα δουλεύει υπέρ της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτός είναι ο λόγος που στο ελληνικό υπουργείο Εξωτερικών εκφράζουν ανησυχία, μήπως η Άγκυρα προχωρήσει σε «οριζόντια κλιμάκωση», μήπως, δηλαδή, η αιχμή της αντίδρασής της εκδηλωθεί στην περιοχή του Καστελορίζου. Το έδαφος, άλλωστε, είναι στρωμένο. Η Άγκυρα ισχυρίζεται εδώ και πολλά χρόνια ότι τα ελληνικά νησιά έχουν μόνο χωρικά ύδατα έξι μιλίων. Αμφισβητεί εμπράκτως ότι έχουν δικαίωμα σε υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ, παρότι η σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι κατοικημένα νησιά έχουν τέτοιο δικαίωμα. Στο πλαίσιο αυτό, οι Τούρκοι έχουν εδώ και χρόνια προσδιορίσει θαλάσσια οικόπεδα νοτίως, νοτιοανατολικά και νοτιοδυτικά της Αττάλειας και έχουν παραχωρήσει δικαιώματα στην κρατική εταιρεία τους ΤΡΑΟ για σεισμικές έρευνες σ’ αυτά. Περιοχές αυτών των οικοπέδων ανήκουν –με βάση τον κανόνα της μέσης γραμμής– τόσο στην ελληνική υφαλοκρηπίδα/ΑΟΖ όσο και στην κυπριακή ΑΟΖ.

 http://mignatiou.com