Στου Όθωνα τα χρόνια…

Μία ιστορική αποτίμηση των ελληνοβαυαρικών σχέσεων μεταξύ σοβαρού και αστείου, αλλά χωρίς προκαταλήψεις, επιχειρεί σήμερα η γερμανική εφημερίδα Frankfurter Allgemeine.

Επίκαιρη αφορμή: η ρητορική του κόμματος των Βαυαρών χριστιανοκοινωνιστών, «αδελφού κόμματος» των χριστιανοδημοκρατών της Άνγκελα Μέρκελ και εταίρου στον κυβερνητικό συνασπισμό, που φαίνεται να ζητεί την έξοδο της Ελλάδας από την ευρωζώνη.

Η εφημερίδα κάνει λόγο για το «τραύμα του Όθωνος» και αρχίζει την αναδρομή της στο παρελθόν: «Ήταν το 1862 όταν, μετά από λαϊκή εξέγερση, αναγκάστηκε να εγκαταλείψει τη χώρα ο Όθων της δυναστείας των Βίττελσμπαχ. Οι μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις (Μ.Βρετανία, Γαλλία και Ρωσία) τον είχαν ορίσει βασιλέα της Ελλάδας μετά το τέλος του απελευθερωτικού αγώνα. Ο Όθων, υιός του Λουδοβίκου Α’ της Βαυαρίας, ήταν ένα δώρο προς την Ελλάδα. Το ότι οι Έλληνες, με αχαριστία συμπεριφερόμενοι, προτίμησαν να επιστρέψουν το δώρο τους, εκλαμβάνεται ως ταπείνωση ακόμα και σήμερα, πόσο μάλλον από τη στιγμή που και ο ίδιος ο Όθων έκανε ό,τι περνάει από το χέρι του για να ευχαριστήσει τους υπηκόους του: έμαθε τη γλώσσα μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα, φορούσε ελληνικές ενδυμασίες και ταξίδευε συνεχώς σε όλη τη χώρα».

Μαζί με τον Όθωνα προσγειώθηκε στην πραγματικότητα και το επιτελείο του, σημειώνει η Frankfurter Allgemeine: «Οι Βαυαροί στρατιώτες και δημόσιοι λειτουργοί έπρεπε γρήγορα να συνειδητοποιήσουν ότι η νέα τους πατρίδα δεν ανταποκρινόταν ακριβώς στην εικόνα της αρχαίας Ελλάδας που είχαν στο μυαλό τους και στην καρδιά τους- εικόνα που είχε παρακινήσει άλλωστε τον βασιλέα Λουδοβίκο να ιδρύσει το ‘παράρτημα’ των Βίτελσμπαχερ στον ευρωπαϊκό νότο. Στο βασίλειο του Όθωνος η πειρατεία ήταν μία από τις ελάχιστες οικονομικές δραστηριότητες που γνώριζαν πλήρη άνθηση, εξασφαλίζοντας εργασία και ευημερία στον νησιωτικό πληθυσμό».

Βαυαρικά «θαλασσοδάνεια»;

...η νέα τους πατρίδα δεν ανταποκρινόταν ακριβώς στην εικόνα της αρχαίας Ελλάδας...

Οι μεγάλες δυνάμεις είχαν υποσχεθεί στην ανεξάρτητη Ελλάδα του Όθωνα πλουσιοπάροχη «προίκα». Αλλά η πραγματικότητα διέψευσε τις προσδοκίες, τονίζει η Frankfurter Allgemeine: «Η πρώτη δόση της οικονομική βοήθειας για την ανοικοδόμηση της Ελλάδας, ύψους εξήντα εκατομμυρίων φράγκων, ήταν τελικά πολύ μικρότερη. Ακολούθησε μία δεύτερη δόση, ενώ η τρίτη δεν ήρθε ποτέ. Οι μεγάλες δυνάμεις εξυπηρετούσαν πρωτίστως τα δικά τους συμφέροντα, ενώ η Ρωσία αγωνιζόταν για να αποκτήσει πρόσβαση στη Μεσόγειο. Το μόνιμο χάσμα εσόδων και εξόδων αποτελούσε χαρακτηριστικό γνώρισμα της κυριαρχίας του Όθωνος».

Αποτέλεσμα; «Βαυαροί και ‘Ελληνες απογοήτευσαν αλλήλους τον 19ο αιώνα. Οι μεν Βαυαροί δεν συνάντησαν τους γνήσιους απογόνους του Σωκράτη και του Αριστοτέλη, όπως ήλπιζαν, οι δε Έλληνες αναγκάστηκαν να συνειδητοποιήσουν ότι ο Όθων δεν διέθετε μαγικές δυνάμεις, ώστε μέσα σε μια νύχτα να επουλώσει τις πληγές που είχε προκαλέσει στη χώρα η οθωμανική κυριαρχία. ‘Ετσι απέτυχε η προσπάθεια να μεταφερθούν βαυαρικές δομές και νοοτροπίες στην Ελλάδα, έστω και αν η βασιλεία του Όθωνος άφησε τελικά τα ίχνη της- από το εκπαιδευτικό σύστημα και την ίδρυση της πρώτης ζυθοποιίας μέχρι την αρχιτεκτονική της Αθήνας, η οποία έγινε μία σύγχρονη πρωτεύουσα. Όμως ο Όθων δεν κατάφερε να εκπληρώσει τις ελπίδες των Ελλήνων ότι θα αποκτήσουν την παλαιά τους αίγλη».

Διαχρονικά διδάγματα για Βαυαρούς ηγεμόνες

....θα έχουμε και το ίδιο άδοξο τέλος;

Όποιος θέλει μπορεί να αντιληφθεί τις σημερινές ρητορικές επιθέσεις των Βαυαρών χριστιανοκοινωνιστών ως σατυρικό επίλογο στο ελληνο-βαυαρικό δράμα που συμβολίζει η μορφή του Όθωνα, τονίζει η Frankfurter Allgemeine. Αλλά θα έχουμε και το ίδιο άδοξο τέλος; Δεν αποκλείεται, επισημαίνει μεταξύ σοβαρού και αστείου πάντα, ο αρθρογράφος. Η χριστιανοκοινωνική ένωση φοβάται ότι θα έχει το τέλος του Όθωνα, τον οποίο οι Έλληνες εκδιώξαν από τη χώρα το 1862. «Μόνο που, αν μη τι άλλο, ο Όθων και ένα μέρος από την ακολουθία του απήλαυσαν στη συνέχεια μία μάλλον ευχάριστη εξορία στην πόλη της Βαμβέργης. Μετά τις (βαυαρικές) εκλογές, οι χριστιανοκοινωνιστές το μόνο που θα μπορούσαν να απολαύσουν είναι τα έδρανα της αντιπολίτευσης. Και μάλιστα χωρίς ακολουθία».

Franfurter Allgemeine Zeitung,http://www.dw.de