Γιατί απομακρύνεται το σενάριο της δραχμής

Οι διπλωματικές προσπάθειες στα τέλη του καλοκαιριού από την Ελλάδα προς το παρόν είχαν μικρότερο αντίκτυπο ως προς το μέλλον της χώρας στην ευρωζώνη από ό,τι η ίδια η οικονομική της κατάσταση, η οποία συνεχίζει να αλλάζει - κυρίως προς το χειρότερο, αλλά με τέτοιο τρόπο που μπορεί να προκαλέσει τους ευρωσκεπτικιστές.

Την προηγούμενη εβδομάδα, ο πρωθυπουργός της Ελλάδας, Αντώνης Σαμαράς, συναντήθηκε με τη Γερμανίδα καγκελάριο Angela Merkel και τον Γάλλο πρόεδρο Francois Hollande. Επανέλαβαν την ευρεία στήριξή τους για τη θέση της Ελλάδας εντός του ενιαίου νομίσματος, αλλά δεν προσέφεραν νέα βοήθεια πέρα από το τρέχον πρόγραμμα στήριξης. Συγκεκριμένα, αρνήθηκαν -προς το παρόν- το αίτημα του Α. Σαμαρά για επιμήκυνση των στόχων του προγράμματος λιτότητας σε τέσσερα χρόνια αντί για δύο.

Αυτό ήταν αναμενόμενο. Το Βερολίνο (αν όχι η Bundesbank) και το Παρίσι ευθυγραμμίζονται με την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία προετοιμάζεται να παρέμβει στις αγορές κρατικών ομολόγων και θέλουν να δουν πώς θα εξελιχθεί αυτή η προσπάθεια προτού κάνουν την επόμενή τους κίνηση.

Θα ήταν πολιτικώς ανέφικτο για εσωτερικούς λόγους, αλλά και στρατηγικά λάθος στη διαπραγμάτευση με την κυβέρνηση του Α. Σαμαρά να προσφέρουν οτιδήποτε πριν ολοκληρωθεί η έκθεση της τρόικας το φθινόπωρο. Εάν η Αθήνα, ωστόσο, δείξει ότι έχει πάρει στα σοβαρά την προσπάθεια αυτή, τότε θα πρέπει να της δοθεί η επιμήκυνση, αλλά χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση. Καθώς οι τροχοί της διπλωματίας γυρίζουν, τα γρανάζια της ελληνικής οικονομίας σέρνονται σε μία νέα πραγματικότητα. Η λιτότητα και η ευρωπαϊκή επιβράδυνση έχουν οδηγήσει σε ύφεση την οικονομία και ωθούν το έλλειμμα μακριά από τον στόχο. Η Αθήνα, όμως, έχει κάνει περισσότερα από όσα νομίζουν αρκετοί. Το κόστος μονάδας εργασίας μειώνεται και το πρωτογενές έλλειμμα -χωρίς να υπολογίζεται το κόστος εξυπηρέτησης χρέους- έχει σχεδόν εξαφανιστεί.

Οι ισορροπίες στην προσπάθεια στήριξης θα αλλάξουν σημαντικά εάν η Αθήνα πετύχει σύντομα μηδενισμό του πρωτογενούς ελλείμματος. Δεν θα χρειάζεται βοήθεια για να πληρώσει μισθούς και συντάξεις. Το πακέτο στήριξης θα χρησιμοποιείται μόνο για να πληρώνονται οι πιστωτές. Η διακοπή της χρηματοδότησης θα είναι λιγότερο επώδυνη. Να είστε σίγουροι ότι θα υπάρξει επιβεβλημένη αναδιάρθρωση του χρέους, αλλά θα είναι λιγότερο επώδυνη από ό,τι εάν υπήρχε σημαντικό κενό χρηματοδότησης.

Το κρίσιμο είναι ότι η χρεοκοπία δεν θα οδηγήσει κατ’ ανάγκην και σε έξοδο από το ευρώ. Από τη στιγμή όπου θα ολοκληρωθεί η ανακεφαλαιοποίηση των ελληνικών τραπεζών, και ειδικότερα εάν η ευρωζώνη προχωρήσει στην τραπεζική ενοποίηση, τότε η Αθήνα δεν θα έχει τίποτα να κερδίσει με την απομάκρυνση από το ευρώ, ακόμη και σε περίπτωση χρεοκοπίας.

Ο ιδιωτικός τομέας ίσως υποστεί μία δύσκολη προσαρμογή, αλλά ρεαλιστικά το χειρότερο σενάριο είναι μία κατάσταση σαν του Μαυροβουνίου, όπου η οικονομία λειτουργεί αποκλειστικά με ευρώ αν και η χώρα δεν είναι μέλος της ευρωζώνης. Μία τέτοια κατάσταση θα είναι αρκετά ταπεινωτική και η Ελλάδα θα πρέπει να στοχεύει ψηλότερα. Η νέα δραχμή, όμως, ενδέχεται να είναι λιγότερο πιθανή από ό,τι νομίζουν οι αγορές.