ΔΙΟΛΚΟΣ

Χωρίς συγκεκριμένη πρόταση για το όνομα, αλλά με σκοπό να ανιχνεύσει τις δυνατότητες γεφύρωσης του χάσματος επισκέφθηκε ο Μάθιου Νίμπς τα Σκόπια και την Αθήνα.

Του Σταύρου Λυγερού
Εφημερίδα Επενδυτής,

Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, ο Νίκολα Γκρούεφσκι ουσιαστικά παρέμεινε αμετακίνητος στις γνωστές θέσεις του. Επιμένει στον ελιγμό του: να υπάρξει συμφωνία για το όνομα και να αφεθεί για το μέλλον ο καθορισμός του εύρους χρήσης του συμφωνηθέντος ονόματος και των όποιων άλλων ζητημάτων. Εν τω μεταξύ, η Αθήνα θα πρέπει να άρει το εμπόδιο και για την ένταξη της FYROM στο NATO και για τον καθορισμό ημερομηνίας έναρξης των ενταξιακών διαπραγματεύσεων της με την Ε.Ε.

Στην πραγματικότητα, πρόκειται για πρόταση-παγίδα. Εάν γινόταν δεκτή η εν λόγω πρόταση, η Αθήνα θα έχανε τον μόνο μοχλό πίεσης που διαθέτει. 'Όταν η κυβέρνηση Γκρουεφσκι θα έχει πάρει αυτό που θέλει στο NATO και στην Ε.Ε., θα μπορεί να οχυρωθεί στη θέση ότι το συμφωνηθέν όνομα ισχύει μόνο για τις διμερείς σχέσεις κι όχι για διεθνή χρήση. Τα Σκόπια δεν θα έχουν δώσει τίποτα, επειδή έτσι κι αλλιώς δέχονται να χρησιμοποιείται σύνθετη ονομασία στις διμερείς σχέσεις τους με την Ελλάδα.

Σύμφωνα με αξιόπιστες πηγές, η κυβέρνηση απορρίπτει κατηγορηματικά τον σλαβο-μακεδονικό ελιγμό. Με άλλα λόγια, εμμένει στη θέση για....
οριστική λύση της εκκρεμότητας του ονόματος. Με την έναρξη της πρωθυπουργικής θητείας του, ο Γιώργος Παπανδρέου επιχείρησε ένα άνοιγμα, ελπίζοντας να δρομολογήσει μία ταχύρυθμη διαδικασία επίλυσης του προβλήματος. Παρ' ότι δεν ειπώθηκε ποτέ δημοσίως, η κατάργηση του υπουργείου Μακεδονίας -Θράκης ήταν και μία κίνηση καλής θέλησης από την ελληνική πλευρά.

Η Αθήνα προχώρησε τον Νοέμβριο-Δεκέμβριο και σε μία διαδικασία άτυπων διμερών συνομιλιών. Είχε θέσει ως όρο η εν λόγω διαδικασία να μην υπονομεύσει τη διαπραγματευτική διαδικασία υπό τον ΟΗΕ. Το πρόβλημα της ονομασίας, άλλωστε, είναι διεθνές κι όχι στενά διμερές. Οι συνομιλίες εκείνες, όμως, ναυάγησαν σύντομα. Η ελληνική πλευρά συνειδητοποίησε ότι είχε απέναντι της έναν τοίχο, κι όχι μία κυβέρνηση διατεθειμένη να διαπραγματευθεί εποικοδομητικά.

Από τότε, ουσιαστικά δεν υπάρχουν εξελίξεις. Η Σύνοδος Κορυφής του περασμένου Δεκεμβρίου παρέκαμψε το ζήτημα του καθορισμού ημερομηνίας έναρξης ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη FYROM. Η ισπανική Προεδρία επιδεικνύει ευαισθησία και δεν προτίθεται να πιέσεις την Αθήνα. Θεωρείται δεδομένο, όμως, ότι στη Σύνοδο Κορυφής του ερχόμενου Ιουνίου θα υπάρξει μία αναφορά στα συμπεράσματα.

Η σλαβομακεδονική ηγεσία θεωρεί ότι η δημοσιονομική κρίση είναι μία χρυσή ευκαιρία για να ασκηθεί εκβιασμός στην Ελλάδα στο ζήτημα της ονομασίας. Η κυβέρνηση Γκρουεφσκι το είπε ευθέως τόσο σε ομάδα ευρωβουλευτών που επισκέφθηκε τα Σκόπια όσο και σε γερουσιαστές, που επίσης είχαν συνομιλίες εκεί.

ΑΠΟΣΤΑΣΕΙΣ
Οι ευρωβουλευτές τήρησαν ίσες αποστάσεις, υποστηρίζοντας ότι είναι η κατάλληλη συγκυρία για επίτευξη συμφωνίας κι ότι πρέπει να ασκηθούν πιέσεις και στις δύο πλευρές. Παρ' ότι τυπικά η διάσωση της ελληνικής οικονομίας δεν συνδέεται με πολιτικούς όρους, στο παζάρι ορισμένες φορές υπεισέρχονται ατύπως και τέτοιοι όροι.
Μετά την πικρή εμπειρία που είχε από τις διμερείς επαφές της με την κυβέρνηση Γκρουεφσκι, η κυβέρνηση Παπανδρέου επιδιώκει να ξαναθέσει σε κίνηση τη διαδικασία των υπό τον ΟΗΕ διαπραγματεύσεων. Αυτό τον σκοπό υπηρετεί η επίσκεψη του Μάθιου Νίμιτς αυτές τις ημέρες στις δύο πρωτεύουσες. Ο διαμεσολαβητής είναι έμπειρος για να δίνει σημασία σε προτάσεις-πυροτεχνήματα, όπως η ονομασία «Βόρεια Δημοκρατία της Μακεδονίας», λες και μία Δημοκρατία μπορεί να είναι βόρεια ή νότια.

Στην Αθήνα έχουν επίγνωση ότι τόσο η Ουάσινγκτον όσο και ορισμένοι κύκλοι στην Ε.Ε. προσανατολίζονται στην άσκηση πιέσεων προς την ελληνική πλευρά. Εκτός από τα κοινοτικά ραντεβού τον Μάρτιο και τον Ιούνιο, υπάρχει και η Σύνοδος Κορυφής του NATO στη Λισσαβόνα τον ερχόμενο Νοέμβριο. Θεωρείται βέβαιο ότι εκεί το ζήτημα της ένταξης των Σκοπίων θα ξανατεθεί με ένταση από τους Αμερικανούς, και όχι μόνο.

Το επιχείρημα τους, που έχει χρησιμοποιηθεί πολλές φορές στο παρελθόν και που προσφάτως επανέλαβε και ο Αμερικανός πρεσβευτής στα Σκόπια, είναι ότι η ένταξη είναι απαραίτητη για να αποφευχθεί μία νέα ανάφλεξη στη FYROM. Η αλήθεια είναι ότι οι σχέσεις των Σλαβομακεδόνων με τους Αλβανούς έχουν οξυνθεί, με αποτέλεσμα να έχουν αυξηθεί οι εθνοτικές τριβές,

Η κυβέρνηση Ομπάμα, και νια λόγους παρελθόντος, αποδίδει μεγαλύτερη σημασία στα Βαλκάνια από ό,τι η προκάτοχος της. Στην κορυφή του αμερικανικού ενδιαφέροντος είναι, βεβαίως, το πρόβλημα του Κοσσυφοπεδίου και της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης. Τα δύο αυτά ζητήματα προσεγγίζονται όχι τόσο με τοπικούς όρους όσο με όρους γεωπολιτικού ανταγωνισμού με την Μόσχα. To State Department προσθέτει πάντα στο βαλκανικό καλάθι και το ενδεχόμενο να προκύψουν ένας νέος γύρος εθνοτικών συγκρούσεων στη FYROM.

Προσφάτως, ο Μεντούχ Θάτσι, ηγέτης του αλβανικού κόμματος DBA, που δεν συμμετέχει στην κυβέρνηση Γκρουεφσκι, δήλωσε σε τηλεοπτικό σταθμό των Σκοπίων ότι, αν οι Σλαβομακεδόνες συνεχίσουν να καταπιέζουν τους Αλβανούς και δεν επιλύσουν το ζήτημα της ονομασίας, οι πιθανότητες πρόκλησης ενός νέου εθνοτικού πολέμου είναι πολλές. Απείλησε, μάλιστα, ότι την επόμενη φορά οι Σλαβομακεδόνες θα ηττηθούν. Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι τα σύνορα της FYROM με το Κοσσυφοπέδιο και την Αλβανία θα πέσουν μέσα σε μια νύχτα.

Σε ό,τι αφορά το ζήτημα της ονομασίας, ζήτησε από την κυβέρνηση Γκρουεφσκι να αποδεχθεί τις ελληνικές θέσεις για να καταστούν δυνατές η άμεση ένταξη στο NATO και η προώθηση της ενταξιακής διαδικασίας στην Ε.Ε. Είναι αξιοσημείωτο, πάντως, ότι η ελληνική διπλωματία δεν έχει κάνει ουσιαστικά τίποτα για να αξιοποιήσει τον αλβανικό παράγοντα της FYROM για να πιέσει την κυβέρνηση Γκρουεφσκι.

Ο Νίκολα Γκρουεφσκι ακολουθεί μία πολιτική που στηρίζεται στην εκτίμηση ότι, εάν τα Σκόπια παραμείνουν αταλάντευτα στη θέση τους, οι αμερικανικές και ευρωπαϊκές πιέσεις θα στραφούν προς την Αθήνα και θα την υποχρεώσουν να υποχωρήσει. Τον ενθαρρύνουν γεγονότα όπως το ψήφισμα του Ευρωκοινοβουλίου. Υπενθυμίζουμε ότι, σύμφωνα μ' αυτό, η διαφορά για το όνομα είναι διμερής και δεν πρέπει να εμποδίσει την ενταξιακή πορεία της FYROM.

Οι Αμερικανοί και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι που δηλώνουν ότι η ενταξιακή διαδικασία των Σκοπίων πρέπει να προχωρήσει ανεξαρτήτως του προβλήματος της ονομασίας ουσιαστικά ενθαρρύνουν την αδιαλλαξία του Νίκολα Γκρουεφσκι. Η αδιαλλαξία αυτή, όμως, θα πέσει στο κενό μόνο εάν η Αθήνα δεν υποκύψει στις πιέσεις. Εάν μάλιστα οι εταίροι στο NATO επιμείνουν, η ελληνική πλευρά θα υποχρεωθεί να ασκήσει βέτο. Μία τέτοια κίνηση δεν είναι χωρίς σημασία. Θα δημιουργήσει ένα πρόσθετο μετά το Βουκουρέστι πολιτικό προηγούμενο, το οποίο δεν θα είναι εύκολο στο μέλλον να ξεπερασθεί.