ΜΕΤΑΝΘΡΩΠΟΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΝΘΡΩΠΙΣΜΟΣ

Δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «ΕΥΘΥΝΗ» του ΜΑΝΟΥ ΜΕΓΑΛΟΟΙΚΟΝΟΜΟΥ

Το 1972 η αμερικανική εθνική εταιρεία για το διάστημα -NASA - έστειλε ένα εξερευνητικό όχημα προς τα πέρατα του γαλαξία με την πρόθεση να μεταφέρει χαιρετισμούς σε άλλα νοήμονα όντα που μπορεί να ζουν σε κάποιο μακρινό σημείο του διαστήματος. Το διαστημόπλοιο, που έχει διανύσει ως τώρα δισεκατομμύρια μίλια, μεταφέρει δείγματα του πολιτισμού της γης, του περιβάλλοντός της, χαιρετισμούς σε πενηνταπέντε γλώσσες καθώς και μια ανοξείδωτη πλάκα. Σ' αυτήν παριστώνται ένας χάρτης των άστρων όπου σημειώνεται η θέσης της Γης και δίπλα του ένα γυμνό ζευγάρι -άνδρας και γυναίκα- που θυμίζει έλληνες κούρους χωρίς ίχνος τριχοφυίας. Αυτό το εικαστικό ιδεώδες που πηγάζει από τον 6^ο π.Χ. αιώνα και διατηρήθηκε για πάνω από δυόμιση χιλιάδες χρόνια εστάλη στο διάστημα για να δείξει τι είδους λογικά, ευγενή, πολιτισμένα και αλληλέγγυα όντα κατοικούν στον πλανήτη Γη.

Το ερώτημα είναι αν μερικές δεκαετίες αργότερα οι τυχόν αποδέκτες του μηνύματος

αποφάσιζαν να στείλουν στη γη εκπρόσωπο τους από το μακρινό διάστημα για να γνωρίσουν από κοντά το περιβάλλον του πλανήτη μας, τον πολιτισμό και αυτά τα ιδανικά όντα, που θαύμασαν γυμνά στην πλάκα του διαστημοπλοίου. Η απάντηση στο ερώτημα είναι "ναι", η πρόσκληση δεν έγινε εις μάτην και δύο εκπρόσωποι κάποιου άλλου νοήμονα κόσμου έχουν σταλεί και φθάνουν κοντά στη γη υπό την κάλυψη ενός φαινομένου που αναμένεται να σημειωθεί το 2102. Στο έτος αυτό πράγματι ένας μικρός αστεροειδής πρόκειται να πλησιάσει επικίνδυνα τη γή, τον κίνδυνο όμως αυτόν έχουν προβλέψει και απέτρεψαν ήδη οι δύο εκπρόσωποι - που τα ονόματά τους μπορούν κατα προσέγγιση να αποδοθούν με τους γήινους ήχους "κρικ και κράκ". Οταν λοιπόν οι Κρίκ και Κράκ πλησίασαν τον πλανήτη μας, έχοντας την ικανότητα να επικοινωνήσουν νοητικά, μπήκαν σε ένα γήινο πληροφορικό σύστημα και ζήτησαν να μάθουν πώς είχε εξελιχθεί η ζωή στη γη από την εποχή της αποστολής του εξερευνητικού οχήματος μέχρι τον χρόνο που ο αστεροειδής έφτανε πια κοντά στη γη.

Άνοιξαν την πληροφόρηση στον τίτλο "Επισκόπηση του έτους 2101" και είδαν με μεγάλη έκπληξη ότι η γη είχε πλέον κατοίκους διαφορετικούς από εκείνα τα ιδανικά όντα που είχαν υπ' όψει τους. Οι Κρίκ και Κράκ διαπίστωσαν ότι υπήρχαν τρεις κατηγορίες πληθυσμού στη γη. Την πρώτη αποτελούσαν οι μετάνθρωποι. Ήταν η κυρίαρχη κατηγορία του πληθυσμού. Αυτοί ζούσαν πάνω από 130 χρόνια αφού είχαν γενετικά βελτιωθεί με τεχνητά όργανα, δοτά μέλη και βιολογικά μεταλλαγμένες λειτουργίες του οργανισμού των. Κατοικούσαν σε περίκλειστους γεωγραφικά απομονωμένους και ηλεκτρονικά προστατευόμενους χώρους. Ουσιαστικά παρέμεναν μόνιμα σε τεράστιους και αδιαπέραστους διαφανείς κώδωνες.

Η δημιουργία του μετανθρώπου είχε τη δική της ιστορία. Πολλοί είχαν προειδοποιήσει ότι η βιοτεχνολογία και η νανοτεχνολογία που κατασκεύαζε τους "ενισχυμένους" ανθρώπους - αυτό που αργότερα ονομάσθηκε "μετάνθρωπος" - ήταν μέγιστος κίνδυνος για το σύνολο της κοινωνίας και ιδίως για εκείνους - γυναίκες, αδύναμους, έγχρωμους, οικονομικά ανίσχυρους - που δεν θα είχαν την δυνατότητα να αποκτήσουν τα τεχνητά πλεονεκτήματα της βιοτεχνολογίας. Είχε μάλιστα προταθεί κάποτε και η απαγόρευση της τελευταίας. Προσπάθειες καταβλήθηκαν επίσης να καθορισθούν τα ανθρώπινα δικαιώματα εκείνων που θα έμεναν χωρίς "βιο-ενίσχυση" αλλά δεν απέδωσαν. Έτσι προέκυψε τελικά μια κοινωνία διαφορετικών κόσμων. Η μία έγκλειστη σε κώδωνες ασφαλείας και η άλλη, οι προάνθρωποι, σκορπισμένη σε διάφορα σημεία της γης. Ήταν όσοι δεν είχαν τα μέσα να βελτιωθούν γενετικά. Αυτοί ζούσαν στις απομακρυσμένες περιοχές του πλανήτη υπό την συνεχή επιτήρηση των άλλων δύο κατηγοριών. Χωρίς ελπίδα να επιβιώσουν από την επόμενη πανδημία.

Γιατί οι επιδημίες ήταν πολύ συχνές τόσο από την φυσική εξάντληση των οργανισμών που ζούσαν σε περιβάλλον μολυσμένο όσο και από τις τρομοκρατικές δράσεις των φανατικών, όσων τουλάχιστον είχαν γλιτώσει από τις επιθέσεις των "υπεραμυντόρων". Αυτοί ήταν, θα μπορούσε κανείς να πει, η τρίτη "κατηγορία" των κατοίκων της γης. Οι Υπεραμύντορες ( μια ακόμη επιτυχία της κλασσικής ελληνικής γλώσσας από το θαυμαστό σφρίγος της οποίας οι επιστήμονες εξακολουθούσαν να αντλούν ονομασίες για τις νέες εφευρέσεις, είτε ευεργετικές είτε απάνθρωπες) ήταν πανίσχυρες ρομποτικές πολεμικές κατασκευές με αυτόνομη πρωτοβουλία κατευθυνόμενη και προγραμματισμένη εναντίον ορισμένων προανθρώπων σαφώς καταγεγραμμένων στα λογισμικά τους.

Ψάχνοντας βαθύτερα στην "επισκόπηση 2101" οι Κρίκ και Κράκ έμαθαν ότι στην κοινωνία της γης είχε πριν από ένα περίπου αιώνα καταβληθεί μια έντονα πιεστική προσπάθεια για να επιβληθούν οι αντιαξίες. Τα κλασσικά ιδανικά που εικόνιζαν οι δύο μορφές που είχαν αποσταλεί στο διάστημα, λες και δεν ήθελαν πια να μείνουν στη γη αλλά εξαπολύθηκαν κι' αυτά στα πέρατα του σύμπαντος. Στη θέση των αξιών οι άνθρωποι, μιας και δεν είχαν πια τη δυνατότητα να καταλαβαίνουν προς τα πού πάει η τεχνολογία, άρχισαν σαν για αντίδοτο να απασχολούνται με την μαγεία. Τα παιδιά γαλουχήθηκαν με ιστορίες διάφορες, πολύ διαφορετικές από τους μύθους τους παλιούς που δίδασκαν και έδιναν παραδείγματα με στόχο την φιλία, την φιλοπατρία, την ηθική, την σοφία, την φιλαλληλία και την δημοκρατική συζήτηση. Τα ηλεκτρονικά παιχνίδια των παιδιών δημιούργησαν και αυτά νέους κόσμους - συχνά πιο άγριους και πιο αμείλικτους απ' τον αληθινό. Ίσως για να προειδοποιούνται οι νέοι ότι μπορούν οι συνθήκες του βίου να γίνουν χειρότερες. Ότι, πάντως, δεν υπήρχε ελπίδα να γίνουν καλύτερες.

Η βία, που διαφημιζόταν με κάθε μέσον, εξελίσσετο μαζί με την τεχνολογία, και ήταν βέβαιο ότι θα βρισκόταν κάποτε έξω από τις δυνατότητες των συγκροτημένων κρατών να την ελέγξουν. Γιατί η τεχνολογία, η καταστροφική τεχνολογία, δεν ήταν δυνατόν να παραμείνει κρατικό μονοπώλιο. Η ίδια η έννοια της τεχνολογίας, της δράσης δηλαδή που είναι έτσι δομημένη ώστε να αυτό-πολλαπλασιάζει, ακόμη και χωρίς σημαντική συμβολή της ανθρώπινης έρευνας, τις δυνατότητες καταστροφής, αποκλείει ένα τέτοιο αισιόδοξο ενδεχόμενο. Αυτό ήταν κατανοητό ακόμη και για νόηση πολύ κατώτερη από εκείνη των Κρίκ και Κράκ.

Ήταν και μια πολύ πετυχημένη σειρά ιστοριών με κάποιον Χάρυ Πόττερ που πετούσε και έκανε μαγικά με σκοπό να ερεθίσει αισθήσεις και να προκαλέσει φοβίες. Με αποτέλεσμα την επιβολή του αισθήματος του τρόμου. Η προετοιμασία για τον τρόμο έφερε γρήγορα τα αποτελέσματά του. Ο εθισμός σ' αυτόν δημιούργησε και τον αντίστοιχο θεσμό για προστασία και ο ίδιος ο τρόμος γιγαντώθηκε και παγκοσμιοποιήθηκε απο την άμετρη λεηλασία των ενεργειακών πηγών και από την φανατική διεκδίκηση δικαίων και αδίκων απαιτήσεων. Δύο αποδείχθηκαν εκείνη την μοιραία εποχή οι πόλοι της καταστροφής : ο οικονομικός φανατισμός - "ό,τι και αν κερδηθεί με οποιονδήποτε τρόπο είναι νόμιμο αγαθό" - και ο θρησκευτικός φανατισμός. Ο δεύτερος κατέβασε στο πιο χαμηλό επίπεδο την αξία της ζωής αφού καθημερινό είχε πια γίνει το φαινόμενο ανθρώπων, που, για να σκοτώσουν, σκότωναν πρώτα τον εαυτό τους. Στην αρχή ζώνοντας γύρω στη μέση τους δυναμίτες και αργότερα καταπίνοντας βόμβες με βιολογικά όπλα που είχαν παρασκευασθεί στους ναούς της οικονομοκρατίας για λόγους πλουτισμού. Το ανεξέλεγκτο κυνήγι του χρήματος είχε σαν ιδεολογία ένα χαρακτηριστικό σύνθημα: "Μπορείτε, μπορείτε χωρίς αμφιβολία, να βελτιώσετε το επίπεδο του βίου σας μετά την απόκτηση των πρώτων δέκα εκατομμυρίων".

Η άκρατη κερδομανία έφερε και κλιματικό χάος στον πλανήτη. Οι ηγέτες είχαν αποδειχθεί όχι μόνο χωρίς όραμα για το μέλλον αλλά συχνά και τόσο μικρόνοες που δεν μπόρεσαν ποτέ να ακούσουν τις προειδοποιήσεις των επιστημόνων. Μάταια έλεγαν οι οικολόγοι της εποχής ότι αν συνεχιζόταν η ρύπανση της ατμόσφαιρας με συγκέντρωση διοξειδίου του άνθρακα και η αύξηση από τον λόγο αυτό της θερμοκρασίας της γης, η ζωή θα γινόταν σε λίγα χρόνια αδύνατη. Η τεχνητή αλλαγή του κλίματος είχε χαρακτηρισθεί από κορυφαίους ανθρωπιστές και επιστήμονες ως η μοναδική ανθρώπινη δράση που έχει την δύναμη να παύσει την πορεία του πολιτισμού. Αλλά η εξουσία των Μέσων Μαζικής επικοινωνίας και όσων είχαν συμφέρον, αδιαφορώντας για το μέλλον, να συνεχισθεί η ίδια πορεία προς την καταστροφή, απέκρυψαν τότε τους πραγματικούς κινδύνους.

Μαθαίνοντας όλα αυτά οι Κρίκ και Κράκ έκαναν μερικές βιαστικές σκέψεις που κατέληξαν σε μια συγκεκριμένη απορία. Απορία για το πώς μπορεί να συνυπάρχει τόσο κραυγαλέα ανοησία μαζί με τόση επιστημοσύνη στα ίδια κεφάλια - και να καταφέρει μια κοινωνία, ξεκινώντας από μιαν ιδανική, ή έστω εξιδανικευμένη εικόνα, όπως τουλάχιστον την είχε διαφημίσει στέλνοντας την στο διάστημα, να καταστρέψει κάθε έννοια πολιτισμού και ανθρωπιάς, κάθε ελπίδα για το μέλλον.

Οι Κρίκ και Κράκ, διαισθανόμενοι την τρομερή ευθύνη που είχαν απέναντι στον δικό τους κόσμο, αποφάσισαν να αποφύγουν κάθε επαφή με το αυτοκαταστροφικό και αναμφίβολα μεταδοτικό δηλητήριο της Γης και πήραν αμέσως τον δρόμο της επιστροφής.

Μάνος Μεγαλοκονόμος