Και όμως, όταν ο Ερντογάν βρίσκει αντίσταση σταματάει
Ζαρούνας Πέτρος
Ακόμα μία φορά η Τουρκία διέψευσε όλους εκείνους που μιλούν για τον τρελό δικτάτορα και νεοσουλτάνο Ερντογάν. Αντί μίας νέας επίθεσης στη Λιβύη που για βδομάδες είχαν προαναγγείλει αρκετές ελληνικές ιστοσελίδες, λόγω των σχετικών δηλώσεων του ίδιου του Ερντογάν, ήρθε η συμφωνία εκεχειρίας. Η Τουρκία απέδειξε ότι κινείται με ορθολογισμό και όταν τα βρει σκούρα σταματά και συμβιβάζεται.
Το έπραξε με το Ισραήλ και το γνωστό επεισόδιο με το πλοίο Μαβί Μαρμαρά. Το επανέλαβε με την Ρωσία όταν απολογήθηκε για τη κατάρριψη του ρωσικού βομβαρδιστικού υπό το βάρος των ρωσικών κυρώσεων. Το είδαμε να συμβαίνει και στη Συρία όταν έχασε μέσα σε μία μέρα δεκάδες στρατιώτες από τα πλήγματα των δυνάμεων του Άσσαντ. Τότε έτρεξε και ικέτευσε για εκεχειρία στη Μόσχα.
Τώρα ήρθε η σειρά της Λιβύης. Μετά τις αλλεπάλληλες νίκες των δυνάμεων του Σάρατζ, που συντελέστηκαν με ουσιαστική συμμετοχή και συνεισφορά της Τουρκίας, αντί γενικής επίθεσης για κατάληψη της Σύρτης και της Τζούφρα, όπως είχε προαναγγείλει ο Ερντογάν, η Τουρκία επέλεξε την εκεχειρία. Αιτία η σθεναρή στάση της Αιγύπτου και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Προηγήθηκαν οι αεροπορικές επιδρομές και οι σοβαρές ζημιές στις υποδομές και την με τουρκικά μέσα αεράμυνα της αεροπορικής βάσης Αλ Ουατίγια. Επίσης είχαμε τη σαφή δήλωση Σίσι για κόκκινη γραμμή που περιλάμβανε τη Σύρτη και τη Τζούφρα. Αυτή είχε ενισχυθεί από τη πρόσκληση του λιβυκού κοινοβουλίου στο Τομπρούκ, την εξουσιοδότηση του αιγυπτιακού κοινοβουλίου και την κινητοποίηση των αιγυπτιακών ενόπλων δυνάμεων.
Όλα αυτά έπεισαν τη Τουρκία ότι η επίθεση στη Σύρτη θα είχε ψηλό κόστος και αμφίβολο αποτέλεσμα. Αντί αυτού κινούμενη με ορθολογισμό η Τουρκία επέλεξε να διαπραγματευτεί και να πετύχει μέρος των όσων διεκδικούσε. Έτσι αντί του πλήρους ελέγχου της Σύρτης και της Τζούφρα πέτυχε με ειρηνικά μέσα και χωρίς κόστος την αποστρατικοποίηση τους και τον έλεγχο τους από αστυνομικές δυνάμεις αμφοτέρων των εμπολέμων. Επιπρόσθετα υπάρχει μία κατ αρχή συμφωνία για επαναλειτουργία των πετρελαϊκών υποδομών και το διαμοιρασμό των εσόδων που θα προκύπτουν.
Ισραήλ και Εμιράτα
Σημειωτέον ότι σήμερα οι πλείστες υποδομές ευρίσκονται σε περιοχές που ελέγχουν οι δυνάμεις της ανατολικής Λιβύης (Χαφτάρ). Το κατά πόσο η εκεχειρία αυτή θα τηρηθεί και θα οδηγήσει σε νέα πολιτική συμφωνία για το μέλλον της Λιβύης κανείς δεν μπορεί να το προβλέψει. Η εμπειρία των προηγούμενων ετών, η ύπαρξη πολλών εσωτερικών παικτών αλλά και εξωτερικών παρεμβάσεων δεν εγγυούνται ένα θετικό αποτέλεσμα. Γενικότερη ανησυχία υπάρχει και για τη παραχώρηση αεροναυτικών διευκολύνσεων στη Τουρκία από τη κυβέρνηση Σάρατζ. Το δε μέλλον του τουρκολυβικού μνημονίου δεν διευκρινίζεται επί του παρόντος.
Χωρίς να υπάρχουν συγκεκριμένα στοιχεία, στη τουρκική απόφαση ενδεχομένως να έχει συμβάλει η έντονη αντιπαράθεση στην ανατολική Μεσόγειο με την Ελλάδα. Επίσης η πρόσφατη συμφωνία Ισραήλ-Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων ήταν επίσης μία αρνητική για τη Τουρκία εξέλιξη. Αμφότερες ανέβασαν ακόμα περισσότερο το ρίσκο της Τουρκίας στη Λιβύη και δυνατόν να οδήγησαν σε δεύτερες σκέψεις.
Πέραν από την πίεση των περιφερειακών εξελίξεων δεν θα απέκλεια και το ενδεχόμενο η Τουρκία να διείδε ότι μία εκεχειρία και η εξομάλυνση αντί της όξυνσης των σχέσεων της με την Αίγυπτο θα άνοιγε ένα παράθυρο ευκαιρίας για οριοθέτηση στη περιοχή ανατολικά του 28ου μεσημβρινού όπου υφίσταται και η διαμάχη με την Ελλάδα.
Η Τουρκία του Ερντογάν
Κλείνοντας θέλω να τονίσω πως η μέγιστη δυνατή γνώση του γείτονα, στη προκειμένη περίπτωση της Τουρκίας, μας επιτρέπει να αποφύγουμε τον πόλεμο ή αν αυτός καταστεί αναπόφευκτος να τον κερδίσουμε. Η Τουρκία τις μέρες αυτές απέδειξε τόσο με τη επιλογή της περιοχής της navtex (δυτικά του 28ου που φτάνει η οριοθέτηση Ελλάδας-Αιγύπτου) όσο και με τη μη αντίδραση της μετά το επεισόδιο με τη φρεγάτα Kemal Reis ότι δεν επιδιώκει ένα πόλεμο με την Ελλάδα.
Με τον νέο συμβιβασμό της στη Λιβύη έδειξε ότι παραμένει ένας ορθολογικός παίκτης που όταν συναντήσει ισχυρή αντίδραση κάνει πίσω και συμβιβάζεται. Σίγουρα είναι ένας δύσκολος, μαξιμαλιστής και ικανός αντίπαλος. Ένας αντίπαλος που στην αναζήτηση των δικών του ορίων συνηθίζει να δοκιμάζει τις αντοχές και τη θέληση του αντιπάλου του.
Η δραστήρια και αποτελεσματική ελληνική διπλωματία που θα αξιοποιεί το νέο γεωπολιτικό περιβάλλον (προσέγγιση Ισραήλ με σουνιτικά καθεστώτα Κόλπου), η διατήρηση και ενίσχυση των ενόπλων δυνάμεων, μαζί με τη ξεκάθαρη βούληση για τη χρησιμοποίηση τους αν αυτή χρειαστεί, θα επιτρέψουν στην Ελλάδα να προτάξει εκείνη την ισχυρή αντίδραση που θα οδηγήσει την ορθολογική Τουρκία σε ένα πρώτο συμβιβασμό σ ότι αφορά την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στη περιοχή ανατολικά του 28ου μεσημβρινού.
Σχόλια