Αρμενία: Ο νότιος Καύκασος γίνεται αποκλειστικό πεδίο της Τουρκίας και της Ρωσίας
Ιανουάριος 22, 2024. Ελλάδα.
Η γεωπολιτική κατάσταση στην οποία βρίσκεται η Αρμενία είναι γεμάτη επικίνδυνη αβεβαιότητα: όλα όσα συμβαίνουν εδώ θυμίζουν πολύ τα γεωπολιτικά παιχνίδια που έκριναν τη μοίρα του Νοτίου Καυκάσου στις αρχές του εικοστού αιώνα.
Αυτή τη γνώμη εξέφρασε ο Λόρενς Μπρόερς [Lawrence Broers], γνωστός ειδικός στον Νότιο Καύκασο, διευθυντής προγράμματος της Διεθνούς Ομάδας Κρίσεων.
Σε συνέντευξή του στην αρμενική υπηρεσία του ‘Radio Sloboda’, ο Μπρόερς υπενθύμισε ότι τα σύνορα της Αρμενίας με την Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν είναι κλειστά για γνωστούς λόγους.
Υπάρχει, ωστόσο, στενά σύνορα με το Ιράν: αν και η Ισλαμική Δημοκρατία είναι κατά μία έννοια εταίρος της Αρμενίας, αυτή η εταιρική σχέση είναι πολύ περιορισμένη. Οι σχέσεις με τη Γεωργία εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από το Αζερμπαϊτζάν και την Τουρκία.
«Αυτή είναι μια πολύ ασταθής κατάσταση και βλέπουμε κάποιες απόψεις που δείχνουν ότι όλα αυτά θυμίζουν τη γεωπολιτική των αρχών του 20ού αιώνα. Τότε ήταν που οι περιφερειακές δυνάμεις προκαθόρισαν σε μεγάλο βαθμό τη μοίρα του Νοτίου Καυκάσου», είπε ο ειδικός.
Πώς προβλέπει τις εξελίξεις ο Λόρενς Μπρόερς;
Ο Μπρόερς είπε ότι μετά τον πόλεμο του Ναγκόρνο Καραμπάχ , η Τουρκία επέστρεψε στον Νότιο Καύκασο ως περιφερειακή δύναμη και είναι έτοιμη να χρησιμοποιήσει βία για να αλλάξει τα αποτελέσματα προς όφελός της.
Σύμφωνα με τον ειδικό, αυτό είναι μέρος ενός ευρύτερου γεωπολιτικού ανταγωνισμού για έναν πολυπολικό κόσμο.
Οι δυτικές αξίες και θεσμοί εξασθενούν σταδιακά εδώ, αφήνοντας την Αρμενία σε μια κατάσταση εύθραυστης, ευάλωτης και επικίνδυνης αβεβαιότητας. Ο ειδικός υπενθύμισε ότι σε μια τέτοια κατάσταση, το Ερεβάν αναζητά άλλες πηγές υποστήριξης, συμπεριλαμβανομένης της Γαλλίας.
Ο Μπρόερς τόνισε ότι η Ρωσία προσπαθεί να διατηρήσει καλές σχέσεις τόσο με το Αζερμπαϊτζάν όσο και με την Αρμενία εδώ και 30 χρόνια.
Η θέση της Μόσχας για τη σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ διέφερε πάντα από τις συγκρούσεις στη Νότια Οσετία και την Αμπχαζία: η Ρωσία δεν εξέτασε ποτέ το ενδεχόμενο να αναγνωρίσει την αυτονομιστική «Δημοκρατία του Ναγκόρνο- Καραμπάχ ».
Τώρα, σύμφωνα με τον Μπρόερς, το Αζερμπαϊτζάν είναι πιο «λογικός» εταίρος για τη Ρωσία στην περιοχή, από την Αρμενία.
Το έδαφος της χώρας είναι μεγαλύτερο από αυτό της Αρμενίας, έχει άμεσα σύνορα με τη Ρωσία και είναι ένα κράτος με μεγάλη γεωπολιτική σημασία λόγω των γεωγραφικών διασυνδέσεων με το Ιράν και τη Νότια Ασία.
Ο ειδικός είπε ότι για τη Ρωσία, το Αζερμπαϊτζάν είναι ένα σημαντικό συνδετικό στοιχείο ενός μεγάλου ευρασιατικού έργου, συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας και της Κεντρικής Ασίας. Σημείωσε ότι η επιρροή της Ρωσίας στην περιοχή φαίνεται να έχει εξασθενίσει, αλλά πρόσθεσε ότι στην πραγματικότητα πρόκειται για «πλήρως ελεγχόμενη πτώση».
Η ιστορία επαναλαμβάνεται: ο ίδιος γεωπολιτικός συνδυασμός στον Νότιο Καύκασο
«Η Ρωσία είναι κάτι παραπάνω από ικανή να προσαρμοστεί σε διαφορετικές συνθήκες. Νομίζω ότι αυτό διαφέρει σημαντικά από τη δυτική ύφεση, η οποία, αντίθετα, δεν ελέγχεται ούτε καν αναγνωρίζεται», λέει ο Μπρόερς.
Ο εμπειρογνώμονας σημείωσε ότι επί του παρόντος υπάρχει τεράστια ασυμμετρία στη στρατιωτική ισχύ μεταξύ της Αρμενίας και του Αζερμπαϊτζάν, και σε αυτή την κατάσταση δεν υπάρχει αποτελεσματικός αποτρεπτικός παράγοντας. Ως εκ τούτου, η Αρμενία προσπαθεί να διαφοροποιήσει τις σχέσεις της, αναζητώντας νέους εταίρους.
«Είναι ενδιαφέρον ότι πολλοί από αυτούς τους εταίρους βρίσκονται μακριά από την περιοχή. Υπό αυτή την έννοια, ανακύπτουν ερωτήματα σχετικά με τις προθέσεις αυτών των δυνάμεων. Νομίζω ότι υπάρχουν διαφορετικές απόψεις για αυτό το θέμα.
Για παράδειγμα, η συνεργασία με το Ηνωμένο Βασίλειο. Αν δεν κάνω λάθος, ο πρώτος στρατηγικός διάλογος μεταξύ Λονδίνου και Ερεβάν έγινε στις 13 Νοεμβρίου πέρυσι.
Μίλησαν επίσης για συνεργασία στους τομείς της διαχείρισης και του εμπορίου, ενώ αναφέρθηκε και ο αμυντικός τομέας.
Αλλά νομίζω ότι πρέπει να είμαστε σαφείς σχετικά με το τι περιλαμβάνεται στην πραγματικότητα. Αυτό περιελάμβανε εκπαίδευση στην ηγεσία, τα αγγλικά, την ευαισθητοποίηση ναρκών και τη διατήρηση της ειρήνης. Άρα δεν σχετίζεται απαραίτητα με επιθετικές στρατιωτικές δυνατότητες.
Νομίζω ότι αυτό, ως ένα βαθμό, ισχύει και για τη γαλλική υποστήριξη, η οποία, σύμφωνα με αυτά τα δημοσιεύματα, συνδέεται με την απόκτηση αμυντικών οπλικών συστημάτων.
Και το ίδιο, νομίζω, θα συμβεί και με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Ειρήνης της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Αυτό θα ήταν ένα μη θανατηφόρο είδος υποστήριξης.
Επομένως, νομίζω ότι η αποκατάσταση κάθε είδους περιορισμού θα είναι μακρά και πολύ δύσκολη.
Αυτό απλώς αυξάνει την πίεση για την επίτευξη συμφωνίας κατόπιν διαπραγμάτευσης μεταξύ των μερών», είπε ο Broers.
Οι δυτικές προτεραιότητες στην περιοχή έχουν αλλάξει
Ο ειδικός αμφιβάλλει ότι η εξάρτηση της Αρμενίας στην υποστήριξη των ΗΠΑ θα την προστατεύσει. Σύμφωνα με τον ίδιο, οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν μακροπρόθεσμα συμφέροντα στην περιοχή, αλλά αυτά τα συμφέροντα «μερικές φορές υπερεκτιμώνται».
«Τα πιο ζωτικά συμφέροντα των ΗΠΑ βρίσκονται στις συνεχόμενες περιοχές εκτός του Νοτίου Καυκάσου: αυτή η περιοχή έχει γίνει σημαντική για τις Ηνωμένες Πολιτείες στο πλαίσιο άλλων προτεραιοτήτων πολιτικής.
Κατά κάποιο τρόπο, τα τελευταία 30 χρόνια ήταν μια μάλλον ανώμαλη περίοδος κατά την οποία η Δύση έδειξε ενδιαφέρον για τον Νότιο Καύκασο.
Γιατί συνέβη αυτό;
Το τέλος του Ψυχρού Πολέμου ακολούθησε αμέσως ο Παγκόσμιος Πόλεμος κατά της Τρομοκρατίας. Αν και αυτές οι προτεραιότητες υπαγορεύονταν από την ενεργειακή ασφάλεια του ΝΑΤΟ και της Ευρώπης, δεν μιλούσαν για μακροπρόθεσμα ζωτικά συμφέροντα.
Με αυτό συνδέεται το σχόλιο του Ρώσου Προέδρου για εξωπεριφερειακές δυνάμεις που δεν έχουν θέση στον Νότιο Καύκασο. Ως εκ τούτου, ο βαθμός ενδιαφέροντος για την περιοχή από τις δυτικές δυνάμεις είναι υπερβολικός», είπε ο Μπρόερς.
Η Ινδία ενισχύει την Αρμενία, το Ισραήλ ενισχύει το Αζερμπαϊτζάν
Ο ειδικός υπενθύμισε ότι η Αρμενία αγοράζει όπλα από την Ινδία και αυξάνει απότομα τις στρατιωτικές της δαπάνες, ενώ την ίδια στιγμή το Αζερμπαϊτζάν αγοράζει όπλα από το Ισραήλ και τους άλλους εταίρους του. Είπε ότι αυτή η κούρσα εξοπλισμών επιβεβαιώνει ότι η κατάσταση στην περιοχή θερμαίνεται.
Την ίδια στιγμή, ο Μπρόερς δεν θεωρεί δικαιολογημένες τις εικασίες και τους φόβους ότι το Αζερμπαϊτζάν θα επιτεθεί στην Αρμενία. Κατά την άποψή του, το Μπακού δεν έχει τέτοιες προθέσεις, αν και είναι πιθανό να σημειωθούν μικροσυμπλοκές στα σύνορα τους επόμενους μήνες. Ο ειδικός τόνισε ότι όλα θα εξαρτηθούν από την πρόοδο στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις.
Σχόλια