Η εξαφάνιση της 9ης Ρωμαϊκής Λεγεώνας – To άλυτο ιστορικό μυστήριο
Καρύκας Παντελής
Η εξαφάνιση της 9ης ρωμαϊκής Λεγεώνας αποτελεί ακόμα άλυτο μυστήριο. H Legio IX Hispana, γνωστή και ως VIIII Hispana είναι άγνωστο πότε ακριβώς συγκροτήθηκε. Ωστόσο τον 1ο αι. π.Χ. εμφανίζεται να μάχεται στον Κοινωνικό Πόλεμο (90 π.Χ.). Ορισμένοι ιστορικοί πάντως υποστηρίζουν ότι η λεγεώνα συγκροτήθηκε από τον Πομπήιο στην Ισπανία το 65 π.Χ.
Αργότερα συμμετείχε στις επιχειρήσεις του Ιουλίου Καίσαρα κατά των Ελβετών, αλλά και στον εμφύλιο κατά του Πομπήιου. Πολέμησε στο Δυρράχιο και στην καταλυτική μάχη των Φαρσάλων, αλλά και στην Αφρική κατά των Πομπιανών. Η λεγεώνα διαλύθηκε μετά το πέρας του εμφυλίου, αλλά ανασυγκροτήθηκε μάλλον από τον Οκταβιανό για να πολεμήσει κατά του Σέξτου Πομπηίου στην Σικελία.
Επίσης, πολέμησε κατά του Μάρκου Αντώνιου. Κατόπιν στάλθηκε στην Ισπανία για να πολεμήσει τους Κανταβρίους. Εκεί έλαβε και το προσωνύμιο Hispana (ισπανική). Κατόπιν ανέλαβε καθήκοντα φρουράς στον Ρήνο και κατόπιν στην Παννονία (επαρχία της αυτοκρατορίας που περιλαμβάνει εδάφη των σημερινών χωρών, Ουγγαρίας, Σερβίας, Κροατίας, Βοσνίας).
Το 43 μ.Χ. η λεγεώνα μεταφέρθηκε στη Βρετανία, λαμβάνοντας μέρος στην εκστρατεία του αυτοκράτορα Κλαυδίου. Το 50 μ.Χ. πολέμησε κατά των Βρετανών του αρχηγού Καρατάκου ενώ ίδρυσε οχυρωμένο στρατόπεδο που εξελίχθηκε στην πόλη του Λίνκολν της Αγγλίας. Το διάστημα 52-57 μ.Χ. συμμετείχε σε επιχειρήσεις κατά Βρετανών επαναστατών. Κατά την επανάσταση της Βρετανής βασίλισσας Βοαδίκειας το πεζικό της αφανίστηκε. Μόνο οι ιππείς ξέφυγαν. Παρόλα αυτά αναδιοργανώθηκε εξαρχής και πολέμησε και πάλι κατά των Βρετανών το 71-72 μ.Χ. Μάλιστα δημιούργησε νέο οχυρωμένο στρατόπεδο στο σημερινό Γιορκ.
Συμμετείχε στην εκστρατεία κατά των Καλυδωνίων (Σκώτων) το 82-83 μ.Χ. και στη μεγάλη μάχη στο όρος Γκρόπιους. Στη μάχη αυτή οι Ρωμαίοι διέλυσαν κυριολεκτικά τους Καλυδώνιους. Η τελευταία απόδειξη της παρουσίας της λεγεώνας στη Βρετανία χρονολογείται στο 108 μ.Χ. και προέρχεται από επιγραφή που βρέθηκε στο Γιορκ.
Υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις ότι η λεγεώνα, ή έστω στοιχεία της, μεταφέρθηκαν στην σημερινή Ολλανδία και στο Άαχεν της σημερινής Γερμανίας. Ορισμένοι μελετητές υποστηρίζουν ότι η λεγεώνα στάθμευε στην περιοχή μέχρι το 130 μ.Χ. Άλλοι υποστηρίζουν ότι η λεγεώνα μετονομάστηκε σε VI Hispana. Ωστόσο, δεν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις που να στηρίζουν την άποψη αυτή.
Η εξαφάνιση
Μετά η λεγεώνα εξαφανίζεται ξαφνικά. Η εξαφάνισή της προέκυψε στο διάστημα 130-197 μ.Χ. Η βασικότερη θεωρία περί της εξαφάνισής της αναφέρει πως η λεγεώνα καταστράφηκε στη Βρετανία, πολεμώντας με τους εντοπίους. Ο Γερμανός ιστορικός Μόμσεν υποστήριξε ότι η λεγεώνα καταστράφηκε στο Γιορκ επί αυτοκράτορα Αδριανού. Ο Μόμσεν στηρίζει την άποψή του σε αναφορά του Ρωμαίου ιστορικού Φρόντου που έγραψε την εποχή του Μάρκου Αυρήλιου. Παρόλα αυτά δεν υπάρχουν αρχαιολογικά ευρήματα ή γραπτές αποδείξεις που να τεκμηριώνουν την άποψη αυτή. Και είναι παράλογο να υποθέσει κανείς ότι συνέβη μια τέτοια καταστροφή που δεν καταγράφηκε από κανέναν ιστορικό της εποχής.
Κατά συνέπεια νέες θεωρίες για την τύχη της λεγεώνας υιοθετήθηκαν. Μια από αυτές υποστηρίζει ότι η λεγεώνα καταστράφηκε στην Ιουδαία κατά την επανάσταση του 132 μ.Χ. Όμως κανένα ρωμαϊκό αρχείο και κανένας αρχαίος ιστορικός δεν αναφέρουν κάτι τέτοιο. Άλλη θεωρία υποστηρίζει ότι η λεγεώνα καταστράφηκε στον πόλεμο κατά των Πάρθων στην Ανατολή. Συνέχεια της θεωρίας αυτής υποστηρίζει ότι η λεγεώνα αιχμαλωτίσθηκε από τους Πάρθους και οι άνδρες της στάλθηκαν από αυτούς να πολεμήσουν στα ανατολικά σύνορα της αυτοκρατορίας τους, με τους Ρωμαίους να φτάνουν τελικά ως την Κίνα. Ούτε όμως αυτή η θεωρία μπορεί να επιβεβαιωθεί.
Το μυστήριο της εξαφάνισης της λεγεώνας πάντως έχει εγείρει το ενδιαφέρον πέραν των ιστορικών και συγγραφέων και κινηματογραφιστών. Στην εξαφάνιση της λεγεώνας αναφέρει το μυθιστόρημα "The Eagle", που έγινε και κινηματογραφική ταινία.
Σχόλια