Η αναδιάρθρωση μονόδρομος για έξοδο από την κρίση

Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού υπήρξαν μια σειρά από εξελίξεις που δικαιολογούσαν την αισιοδοξία για τις πιθανότητες επιβίωσης του ευρώ. Από τα τέλη του Σεπτεμβρίου, όμως, οι πολιτικοί ηγέτες της ζώνης του ευρώ έχουν κάνει ότι μπορούν για να καταρρίψουν αυτές τις ελπίδες.

Ανάμεσα στα θετικά ήταν: η απόφαση για την ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Μηχανισμού Σταθερότητας, επιτρέποντας την άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, χωρίς να περάσει από τα ταμεία του κράτους - η έγκριση του γερμανικού συνταγματικού δικαστηρίου του ESM - η επικράτηση μιας φιλο-ευρωπαϊκής πλειοψηφίας στις ολλανδικές εκλογές, και τα αποκαλυπτήρια τη σημαντικής αλλά  υπό όρους κίνησης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας για τις οριστικές χρηματικές συναλλαγές (OMT).

Και τότε όλα πήγαν στραβά. Η Γερμανία επιμένει ότι οποιαδήποτε άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ESM θα καλύπτεται από κρατικές εγγυήσεις. Η διάκριση μεταξύ του δανεισμού του ESM προς το κράτος με την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τα κρατικά ταμεία – με τη δημιουργία νέων κρατικών χρέων - και της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών άμεσα από τον ESM, αλλά με εγγύηση από το κράτος – δημιουργώντας μια εκτός ισολογισμού ενδεχόμενη κρατική ευθύνη – είναι μόνο επιφανειακή. Οι αγορές θα δουν το κόλπο αμέσως.

Η Γερμανία και οι σύμμαχοί της θέλουν τον εποπτικό ρόλο της ΕΚΤ να περιορίζεται σε ένα μικρό αριθμό μεγάλων, κυρίως διασυνοριακών τραπεζών. Συστημικά προβλήματα μπορούν να δημιουργηθούν από ομάδες εγχώριων τραπεζών, όπως αποδεικνύεται από τις Landesbanken και τις Cajas. Επιπλέον, η Γερμανία και οι άλλοι υποστηρικτές του μινιμαλιστικού εποπτικού ρόλου της ΕΚΤ θέλει να καθυστερήσει η έναρξη του ρόλου της και, συνεπώς, και η άμεση ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών από τον ESM. Τέλος, η γερμανική, ολλανδική και φινλανδική πλευρά υποστηρίζει ότι δεν πρέπει να υπάρξει αμοιβαιοποίηση του δημόσιου χρέους από τον ESM σε ανακεφαλαιοποιήσεις τραπεζών που πραγματοποιήθηκαν στο παρελθόν, συμπεριλαμβανομένων της Ισπανίας. Στην περίπτωση της Ιρλανδίας, η οποία ανέλαβε περίπου € 63 δις. δημόσιου χρέους για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών της, αυτό αυξάνει σημαντικά τους κινδύνους χρεοκοπίας της χώρας.

Η δράση του OMT δεν μπορεί να ελεγχθεί μέχρι μια χώρα θέσει επίσημο αίτημα και πληρούνται όλες οι προϋποθέσεις, συμπεριλαμβανομένου ότι η χώρα συμμορφώνεται σε ένα κατάλληλο πρόγραμμα διάσωσης. Η Ισπανία, ο πρώτος υποψήφιος, κάνει ό, τι μπορεί για να καθυστερήσει το αναπόφευκτο.

Οι συνθήκες για να παραμείνει στη ζώνη του ευρώ η Ελλάδα για περισσότερο από μερικούς μήνες δεν πληρούνται. Η Ελλάδα δε συμμορφώνεται ούτε με τη δημοσιονομική λιτότητα και ούτε με τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις συμπεριλαμβανομένων και των ιδιωτικοποιήσεων. Είναι επιθυμητό η υπερβολική δημοσιονομική λιτότητα να απομακρυνθεί, αλλά αυτό απαιτεί χρηματοδότηση - κατά πάσα πιθανότητα μεταξύ € 10 δις και € 15 δις επιπλέον από τώρα μέχρι και το τέλος του 2014, με επιπλέον σημαντικά κονδύλια να απαιτούνται κατά τα δύο επόμενα έτη. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο υποστηρίζει δικαίως την κατανομή των βαρών από τους επίσημους πιστωτές στην Ελλάδα και από το σύστημα του ευρώ αφού νέα κεφάλαια για την Ελλάδα είναι απιθανό να ψηφιστούν από τα κοινοβούλια της ζώνης του ευρώ.

Η επίσημη επίσκεψη της καγκελαρίου Μέρκελ στην Ελλάδα ήταν κυρίως για γερμανική εσωτερική κατανάλωση και για να αποκτήσει ένα γερμανικό άλλοθι η Grexit. Η ΕΚΤ υποστηρίζει ότι οποιαδήποτε εθελοντική κατανομή των βαρών θα αποτελέσει την άμεση χρηματοδότηση των κρατικών χρεών και είναι ενάντια στη συνθήκη του ευρώ. Η Ελλάδα τότε θα βγεί από το κοινό νόμισμα, εκτός αν καταφέρει μια de facto διαγραφή των περίπου € 300 δισ. δημόσιου χρέους που παραμένει. Για να παραμείνει συμβατό με την ευρωπαϊκή νομοθεσία, η ΕΚΤ θα πρέπει να προσποιηθεί ότι αποτελεί πρωτεργάτη σε οποιαδήποτε αναδιάρθρωση χρέους.

Με την ελληνική γενική κυβέρνηση να αναμένεται να επιδείξει ένα μικρό πρωτογενές πλεόνασμα το επόμενο έτος, υπάρχει ελπίδα οικονομικής αναγέννησης, με την προϋπόθεση ότι η Ελλάδα παίρνει σοβαρά τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις των αγορών εργασίας της αλλά και του διογκωμένου δημόσιου τομέα της, της φορολογικής διοίκησης και της διαχείρισης των δημοσίων δαπανών της.

Για να τα καταφέρει το ευρώ, μια πιο γρήγορη κίνηση προς την πλήρη ένωση τραπεζών είναι αναγκαία. Αυτό σημαίνει ότι η ΕΚΤ γίνεται επόπτης όλων των τραπεζών της ζώνης του ευρώ, δημιουργείταιι ένα ενιαίο καθεστώς εξυγίανσης των τραπεζών και ένα καθεστώς εγγύησης των καταθέσεων και κεφαλαίων, που καλύπτει και τον κίνδυνο μετατροπής.

Επίσης, για να σωθεί το ευρώ και να δημιουργηθούν οι συνθήκες για ανάκαμψη, η αναδιάρθρωση του χρέους κρατών όπως η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Ιρλανδία, η Κύπρος και, ενδεχομένως, η Ισπανία, η Ιταλία και η Σλοβενία κρίνεται απαραίτητη. Η κόπωση λιτότητας στην περιφέρεια και η αυξανόμενη κόπωση διάσωσης στον πυρήνα σημαίνει ότι η ΕΚΤ /ευρώ σύστημα είναι ο μόνος μάγος με τα δώρα ικανός να καλύψει τα κενά φερεγγυότητας των κρατών και των τραπεζών της ζώνης του ευρώ. Ωστόσο, οποιαδήποτε προσπάθεια από την ΕΚΤ για να παίξει αυτό το ρόλο στην αναγκαία κλίμακα θα μπορούσε να προκαλέσει την έξοδο των ισχυρών εταίρων, που απορρίπτουν την ΕΚΤ ως φορέα διάσωσης και μόνο. Το 2013 θα είναι μάλλον γεμάτο εκπλήξεις.                                      http://www.sofokleous10.gr