Tα αυγά της κότας και το χρώμα τους
Είχα πάντα μια απορία. Ποιες κότες (ή πότε) γεννούν άσπρα αυγά και ποιες καφετιά;
Αν θυμάμαι καλά –και δεν με απατά η μνήμη μου- όταν ήμουν μικρός, τα περισσότερα αυγά, αν όχι όλα, ήταν άσπρα. Βέβαια σαν παιδί της πόλης, έχοντας άγνοια από αγροτική ζωή και εμπειρία, τα άσπρα αυγά που θυμάμαι ήταν ατά που αγοράζαμε από τους μπακάληδες ή τους αυγουλάδες. Τα καφετιά σπάνιζαν ανάμεσά τους και οι μητέρες μας τα «περιφρονούσαν» θεωρώντας τα παρακατιανά, βαριά στην μυρωδιά ή δεν ξέρω τί άλλο… Για να δικαιολογηθεί μια ξαφνική αύξησή τους στο εμπόριο, κυκλοφορούσε το μύθευμα ότι οι κότες τον χειμώνα, όταν κάνει κρύο, γεννούν καφετιά αυγά.
Σήμερα τα πράγματα έχουν αλλάξει και τα αυγά με σκούρο κέλυφος υπερτερούν κατά πολύ των λευκών. Μάλιστα δε, όπως διάβασα σε πολλά άρθρα μελετώντας για τις διαφορές μεταξύ άσπρων και σκουρόχρωμων αυγών, σε κάποιες χώρες, όπως τις ΗΠΑ, τα άλλοτε περιφρονημένα καφετιά αυγά είναι ακριβότερα από τα κάτασπρα.
Επιπλέον, ξέρουμε τα αίτια της ύπαρξης λευκών και σκούρων αυγών, όπως και ποιες κότες γεννούν τα μεν και ποιες τα δε.
Σύμφωνα με το Πανεπιστήμιο της πολιτείας του Μίτσινγκαν, το χρώμα των αυγών καθορίζεται από την γενετική των ορνίθων. Η φυλή (το είδος) της κότας προσδιορίζει το χρώμα των αυγών που θα παράγει.
Για παράδειγμα οι κότες του είδους leghorn γεννούν άσπρα αυγά, αυτές του είδους orpington γεννούν καφετιά ενώ το είδος ameraucana παράγει γαλάζια αυγά. Μια κότα που γεννά λαδοπράσινα αυγά είναι προϊόν διασταύρωσης όρνιθας φυλής που γεννά γαλάζια αυγά με όρνιθα είδους που γεννά καφέ αυγά.
Λέγεται γενικότερα ότι οι λευκές κότες γεννούν άσπρα αυγά και οι καφέ ή σκουρόχρωμες τα καφετιά. Όμως, για να ξέρουμε τι χρώμα αυγά θα γεννήσει μια κότα, δεν έχουμε παρά να κοιτάξουμε το χρώμα των λοβών του αυτιού της. Αυτές με λευκούς λοβούς γεννούν άσπρα, ενώ αυτές με κόκκινους γεννούν καφέ αυγά.
Όλα τα αυγά ξεκινούν με βάση το λευκό χρώμα ενώ εκείνα που είναι σε σκουρότερες αποχρώσεις, από μπεζ έως καφέ, οφείλονται σε χρωστικές που εναποτίθενται στους φλοιούς καθώς τα αυγά σχηματίζονται μέσα στην σάλπιγγα της κότας. Ο σχηματισμός του αυγού μέσα στην σάλπιγγα της όρνιθας διαρκεί περίπου 26 ώρες, ενώ το κέλυφος για να ολοκληρωθεί χρειάζεται περίπου 20 ώρες.
Στις κότες των ειδών ameraucana και αraucana που γεννούν γαλάζια αυγά, η χρωστική αίμη μπιλιβερδίνη που τους δίνει το γαλαζωπό χρώμα εναποτίθεται από την αρχή στον σχηματισμό του κελύφους γι’ αυτό το τσόφλι του αυγού έχει το ίδιο χρώμα και από έξω και από μέσα, ενώ τα περισσότερα καφετιά αυγά έχουν το μέσα μέρος του κελύφους λευκό ή σε ανοιχτότερη απόχρωση από το έξω, γιατί η χρωστική αίμη πρωτοπορφυρίνη που τους δίνει το χρώμα, εναποτίθεται επί του φλοιού αρκετά αργότερα κατά την διαδικασία σχηματισμού του αυγού.
Στην περίπτωση της διασταυρωμένης ράτσας olive egger που κάνει λαδοπράσινα αυγά, η πρωτοπορφυρίνη επικαλύπτει το γαλαζωπό κέλυφος που σχηματίσθηκε προηγουμένως από την μπιλιρδίνη και το τσόφλι του αυγού παίρνει λαδοπράσινη χροιά. Όσο πιο σκούρα είναι η καφέ χρωστική τόσο πιο λαδί είναι το χρώμα του αυγού.
Η πανεπιστημιακή έρευνα κλείνει με την διαπίστωση ότι πέρα από την διαφορετική χρωματική εμφάνιση δεν υπάρχουν αξιοσημείωτες διαφορές μεταξύ των αυγών των διαφόρων ειδών ορνίθων.
Για να καταλάβουμε καλύτερα τον φυσικό χρωματισμό των αυγών της όρνιθας ας ρίξουμε μια ματιά στο προηγούμενο άρθρο μας «Το χρώμα των αυγών» που αναφέρεται γενικότερα στο χρώμα των αυγών όλων των πτηνών.
Σχόλια