ΔΕΘ: Η ιστορία και οι αναβολές
Ανατροπή σχεδίων της 87ης Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης (ΔΕΘ) έφερε η κακοκαιρία Daniel που έπληξε κυρίως της Θεσσαλία.
Οι αλλαγές ξεκίνησαν από την ακύρωση της επίσκεψης του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη το Σαββατοκύριακο στη Θεσσαλονίκη, των υπουργών και των κυβερνητικών στελεχών.
Η Θεσσαλονίκη που ετοιμαζόταν να φιλοξενήσει τις εργασίες της 87ης Διεθνούς Έκθεσης, με τα ξενοδοχεία της πόλης να έχουν 100% πληρότητα και τους επιχειρηματίες της εστίασης να έχουν φροντίσει να προμηθευτούν ποσότητες τροφίμων προκειμένου να ανταποκριθούν στη ζήτηση που αναμενόταν μεγάλη, βλέπει το σκηνικό να αλλάζει.
Με την αναβολή των επισκέψεων των μελών του κυβερνητικού κλιμακίου ήρθε και μια σειρά από ακυρώσεις εκδηλώσεων από διάφορους φορείς (οικονομικούς, πολιτικούς και πολιτιστικούς).
Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να σημειωθούν και ακυρώσεις στις κρατήσεις δωματίων σε ξενοδοχεία.
Η διοργάνωση της ΔΕΘ φυσικά θα εξελιχθεί κανονικά, ως εκθεσιακό γεγονός χωρίς ωστόσο τον πανηγυρικό χαρακτήρα που έχει κάθε φορά.
Υπενθυμίζεται ότι το 2020 είχε ακυρωθεί η ΔΕΘ η λόγω της πανδημίας του κορωνοϊού καθώς και των έκτακτων μέτρων που είχε ανακοινώσει η τότε κυβέρνηση για τις περιοχές με επιβαρυμένο επιδημιολογικό φορτίο.
Τα πρώτα εγκαίνια της ΔΕΘ
Η ΔΕΘ έκανε τα πρώτα εορταστικά της εγκαίνια τον Οκτώβριο του 1926, διέκοψε τη λειτουργία της στον Β΄Παγκόσμιο Πόλεμο και από το 1966 πραγματοποιείται ανελλιπώς.
Το 1941 ο χώρος της ΔΕΘ καταλύθηκε από τον γερμανικό στρατό, λεηλατήθηκε και καταστράφηκε, για να ξαναλειτουργήσει μετά τον πόλεμο το 1951, ενώ και το 1974 λόγω των δραματικών γεγονότων της Κύπρου και της επιστράτευσης επίσης ήταν μια δύσκολη χρονιά.
Η ιστορία και οι σταθμοί της ΔΕΘ
Νικόλαος Γερμανός, ο ιδρυτής της ΔΕΘ.
Πανοραμική φωτογραφία από τις πρώτες εκθέσεις την δεκαετία του 20
1930: Οι εκθέτες διπλασιάζουν τον αριθμό τους και φτάνουν σχεδόν τους 2.436. Η απόπειρα «τορπιλισμού» της ΔΕΘ από τους βιομηχάνους της Παλαιάς Ελλάδας, όταν ο πρόεδρος των Βιομηχάνων Αθηνών – Πειραιώς Α. Χατζηκυριάκος εξέδωσε εμπιστευτική εγκύκλιο, προτρέποντας τα μέλη να απόσχουν από τη ΔΕΘ, λόγω ανάγκης «ανταγωνισμού διά παντός μέσου», αποτυγχάνει.
Τιμητικό απόσπασμα ευζώνων στην τριπλή πύλη της 5ης ΔΕΘ το 1930.
1931: Η Ελληνική Εταιρεία Εναερίων Συγκοινωνιών ΑΕ επ’ ευκαιρία της ΔΕΘ προγραμμάτισε αεροπορική σύνδεση δύο φορές την ημέρα από Αθήνα προς Θεσσαλονίκη. Δύο διακοσμητές ήρθαν στα χέρια όταν ο ένας εξ αυτών ζήτησε από το αγροτικό περίπτερο εργασία και εξεδιώχθη από τον άλλο που εργαζόταν εκεί. Ο ένας κατέληξε στο νοσοκομείο και ο άλλος στο αστυνομικό τμήμα. Την ίδια στιγμή, ο κόσμος μένει άφωνος με τον Γύρο του Θανάτου που φιλοξενείται στο εντυπωσιακό για τα δεδομένα της εποχής Λούνα Παρκ που έχει στηθεί μέσα στις εγκαταστάσεις της ΔΕΘ.
1933: Ναυλώνεται έκτακτη αμαξοστοιχία από το Μοναστήρι, με βαλκάνιους εμπορικούς αντιπροσώπους και επισκέπτες.
1934: Η ΔΕΘ ξεκινά τα road shows για την προβολή της ελληνικής οικονομίας και σε συνεργασία με το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Θεσσαλονίκης διοργανώνει μεταφερόμενη έκθεση στη Γιουγκοσλαβία. Στο περίπτερο του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού πραγματοποιήθηκε εγχείρηση σκωληκοειδίτιδας.
1935: Ο ιδρυτής της ΔΕΘ, Ν. Γερμανός, απεβίωσε τον Ιανουάριο της ίδιας χρονιάς. Τέσσερις ώρες πριν από τον θάνατό του από καρδιακή προσβολή, είχε εξασφαλίσει από την κυβέρνηση νέους χώρους για την επέκταση της ΔΕΘ. Σε τηλεγράφημά του έγραφε «Ζήτημα ετελείωσε σήμερον. Αύριον παραλαμβάνω έγγραφα χείρας μου, αναχωρώ Κυριακήν. Γερμανός». Η ακροβατική ατραξιόν «Η μοτοσικλέτα του θανάτου» κάνει θραύση.
1936: Για πρώτη φορά την έκθεση εγκαινιάζει ο διάδοχος Παύλος, με τη συνοδεία τού από μηνός ανακηρυχθέντα δικτάτορα Ιωάννη Μεταξά. Ο διάδοχος περιηγείται στην έκθεση και δοκιμάζει κρασί στο περίπτερο Μπουτάρη.
1937: Εντυπωσιακό το ναυτικό περίπτερο που στην οροφή του τοποθετείται φάρος πάνω σε βράχους και στην είσοδό του ένα επανδρωμένο μικρό ιστιοφόρο. Η ατραξιόν της Εκθεσης είναι το «φλεγόμενο αερόστατο».
Ο πόλεμος προ των πυλών
1940: Τελευταία έκθεση πριν από τον Πόλεμο και πρώτη στις νέες εγκαταστάσεις. Κρατά έναν μήνα (22/9-22/10) και με την κήρυξη του πολέμου λίγες ημέρες μετά, τα εκθέματα δεν προλαβαίνουν να μεταφερθούν, μένουν αφύλακτα και λεηλατούνται από τους Θεσσαλονικείς.
Τα πρώτα εγκαίνια της ΔΕΘ στον νέο χώρο
1941-1950: Την περίοδο της Κατοχής οι Γερμανοί χρησιμοποιούν τα περίπτερα σαν αποθήκες, ενώ προτού αποχωρήσουν από τη Θεσσαλονίκη ανατινάζουν τα κτίρια της ΔΕΘ. Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος, οι καταστροφές που προξένησαν οι Γερμανοί κατά την αποχώρησή τους από την πόλη και ο Εμφύλιος που ακολούθησε διακόπτουν τη λειτουργία της Εκθεσης για 10 ολόκληρα χρόνια, από το 1941 μέχρι το 1950.
Το γερμανικό περίπτερο στην προπολεμική ΔΕΘ όπου δεσπόζει η σημαία με τη σβάστικα.
Πρώτη μεταπολεμική (16η από της ιδρύσεώς της) ΔΕΘ το 1951.
1952: Το μεγαλύτερο περίπτερο είναι αυτό του ομίλου Μποδοσάκη. Διοργανώνεται κινητή έκθεση του ΝΑΤΟ σε έκταση 1.200 τ.μ. Το ενδιαφέρον για την Εκθεση ήταν τόσο μεγάλο ώστε λίγο πριν από τα εγκαίνια εγκαθίστανται 3 μεγάλα τολ για να χωρέσουν τους εκθέτες που δηλώνουν συμμετοχή.
1953: Ασφαλτοστρώνονται οι εγκαταστάσεις, κατασκευάζονται νέες πύλες και τοποθετείται λούνα παρκ στη δυτική πλευρά. Οι ουρές στις πύλες είναι απίστευτες. Οι εισπράξεις της πρώτης ημέρας διατέθηκαν υπέρ των σεισμοπλήκτων σε Ζάκυνθο και Κεφαλλονιά.
1954: Ο ιπτάμενος Ολλανδός κόβει την ανάσα και το αμερικανικό περίπτερο παρουσιάζει το πρώτο κλειστό κύκλωμα τηλεόρασης, αφήνοντας άφωνους τους επισκέπτες που βλέπουν για πρώτη φορά τον εαυτό τους στο γυαλί. Το μεγαλύτερο περίπτερο είναι αυτό της ΕΣΣΔ (3.000 τ.μ.) που συμμετέχει πρώτη φορά μεταπολεμικά και τοποθετεί στην είσοδο του περιπτέρου τεράστια επίχρυσα σφυροδρέπανα. Οι επισκέπτες φτάνουν τους 1.245.578 και καταμετρούνται για πρώτη φορά με μηχάνημα.
1955: Η ΔΕΘ αλλά και ολόκληρη η Ελλάδα σημαδεύεται από τον διωγμό των Ελλήνων από την Κωνσταντινούπολη. Το περίπτερο της Τουρκίας στη ΔΕΘ κλείνει προτού ολοκληρωθεί η Εκθεση.
1956: Κατεδαφίζεται η κυκλική είσοδος για την επέκταση της ΔΕΘ και ανεγείρεται νέα για καλύτερη προσβασιμότητα. Παρ’ όλη την επέκταση, ο χώρος αποδεικνύεται και πάλι ανεπαρκής λόγω του τεράστιου όγκου συμμετεχόντων. Τοποθετείται σιδηροδρομικός συρμός χωρητικότητας 40 ατόμων που κάνει τον γύρο της έκθεσης.
1957: Ο Δημήτρης Βακόνδιος, υπάλληλος της εταιρείας καφέ «Δρίτσα», δημιούργησε τον πρώτο καφέ φραπέ.
1958: Την Κυριακή 8 Σεπτεμβρίου, λόγω της κοσμοπλημμύρας, 60 παιδιά «αναζητούν τους γονείς τους» από τα μεγάφωνα
1959: Η ΔΕΘ προσθέτει στις εκτάσεις τον προσφυγικό συνοικισμό της Αγίας Φωτεινής. 120 οικογένειες ετοιμάζονται για μετεγκατάσταση και 86 σπίτια πρόκειται να κατεδαφιστούν. Στις 3/10 στο ξενοδοχείο «King George» των Αθηνών γεννιέται το Ελληνικό Φεστιβάλ Τραγουδιού. Στην πύλη της ΧΑΝΘ δεσπόζει η νέα Πύλη του Τόξου.
1960: Ξεκινάει το Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης, ιδέα του Λίνου Πολίτη και του Παύλου Ζάννα, που υιοθετήθηκε αμέσως από τη ΔΕΘ. Η 25η ΔΕΘ δεν έχει πια τα περίπτερα Α’, Β’ και Εθνικής Παραγωγής, που έχουν γκρεμιστεί για να χτιστεί στη θέση τους το «Αλεξάνδρειο Μέλαθρον». Εκείνες τις μέρες στην Εκθεση μπορούσε κανείς να συναντήσει «ιερά τέρατα» της ελληνικής τέχνης, όπως ο Στρατής Μυριβήλης, η Κατίνα Παξινού, η Τζένη Καρέζη, ο Δημήτρης Χορν και η Αλίκη Βουγιουκλάκη.
1961: Η κατασκευή του Παλέ Ντε Σπορ δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη. Η ΔΕΘ χρηματοδοτεί εξ ολοκλήρου το Φεστιβάλ Κινηματογράφου που πραγματοποιείται στο Ολύμπιον.
1962: Το Φεστιβάλ Τραγουδιού μετακομίζει στη Θεσσαλονίκη και μετονομάζεται σε Φεστιβάλ Ελαφρού Ελληνικού Τραγουδιού. Η πρώτη διοργάνωση πραγματοποιείται στο γήπεδο της ΧΑΝΘ. Την έκθεση επισκέπτεται ο αντιπρόεδρος των ΗΠΑ, Λίντον Τζόνσον.
1963: Φωτιά στο περίπτερο της Πειραϊκής Πατραϊκής λόγω βραχυκυκλώματος σε ηλεκτρικά καλώδια. Μεγάλη ατραξιόν οι Λευκοί Δαίμονες, ακροβάτες με ποδήλατα.
1964: Η Μις Κόσμος Κορίνα Τσοπέη μαζί με τη Μις ΗΠΑ Μπόμπι Τζόνσον καίνε καρδιές στους χώρους της ΔΕΘ ενώ η Ελένη Ανουσάκη εμφανίζεται με τόσο προκλητικό ντεκολτέ, ώστε αστυνομικοί προσπαθούν να την εμποδίσουν να εισέλθει στο κτίριο διοίκησης για το Φεστιβάλ Κινηματογράφου.
1966: Νέος θεσμός στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου ΔΕΘ, που πραγματοποιείται στην ΕΜΣ, η Μις Φεστιβάλ. Πρώτη νικήτρια η Βέρα Κρούσκα. Συλλαμβάνεται, για προσβολή της δημοσίας αιδούς, άνδρας με γυναικεία περιβολή που περιφέρεται στην έκθεση,
1967: Δικτατορία Παπαδόπουλου από τον Απρίλη. Για πρώτη φορά υπάρχει συμμετοχή με περίπτερο των Ενόπλων Δυνάμεων.
1968: Μεγάλη ατραξιόν ο Γολιάθ, μια φάλαινα μήκους 22 μέτρων και βάρους 69 τόνων που παρουσιάζεται στο Λούνα Παρκ. Συναυλία των Τζόνι Χαλιντέι και Σιλβί Βαρτάν. Στο Παλέ ντε Σπορ γίνεται η εκλογή της Μις Πλαζ Ελλάδος 1968.
1969: Στη διάρκεια των εγκαινίων γίνεται ρίψη πυροτεχνημάτων από την εξέδρα του Λευκού Πύργου, η οποία και καθιερώνεται. Σε εξέλιξη βρίσκεται η κατασκευή του Πύργου του ΟΤΕ. Λειτουργούν οι χώροι στην επέκταση της ΔΕΘ με την ένταξη της γης του συνοικισμού Αγία Φωτεινή. Το Λούνα Παρκ τοποθετείται εκεί.
Η κατασκευή του πρωτότυπου κτιρίου του ΟΤΕ .
1970: Για πρώτη φορά οι επισκέπτες έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν τον Πύργο του ΟΤΕ ολοκληρωμένο, ενώ πολλά μεγάλα ονόματα της εγχώριας και διεθνούς μουσικής σκηνής συναρπάζουν τους επισκέπτες με τις συναυλίες τους: Ολύμπιανς, Αλ Μπάνο, Ρομίνα Πάουερ, Αϊντολς… Στο αμερικανικό περίπτερο εκτίθεται σεληνιακό πέτρωμα που συνέλεξε το «Απόλλων 11».
1971: Την ημέρα των εγκαινίων της 36ης ΔΕΘ στη θάλασσα της Αδριατικής κάηκε το μεγαλύτερο ελληνικό φεριμπότ, το «ΕΛΕΑΝΑ», με δεκάδες νεκρούς. Στη διάρκεια της έκθεσης φτάνει η είδηση του θανάτου του σοβιετικού προέδρου Χρουστσόφ.
1972: Μεσίστιες οι σημαίες του Ισραήλ και της Γερμανίας μετά την τρομοκρατική ενέργεια κατά των 11 ομήρων στους Ολυμπιακούς Αγώνες στο Μόναχο. Διοργανώνεται διαβαλκανικός αγώνας βάδην ταχυδρομικών διανομέων από τα ΕΛΤΑ στις παράλληλες εκδηλώσεις.
1975: Η διάρκεια της Εκθεσης, που κλείνει 50 χρόνια Ιστορίας (40 διοργανώσεις), περιορίζεται σε δύο από τρεις εβδομάδες (31/8-14/9). 39 πολεμικά πλοία δένουν στο λιμάνι.
1981: Μεγάλη απεργία στο Λιμάνι δημιουργεί προβλήματα στην εισαγωγή των εκθεμάτων. Το 20ό Φεστιβάλ Τραγουδιού διεξάγεται στο κτίριο της ΕΜΣ.
1983: Δύο χώρες που συμμετέχουν στη ΔΕΘ βρίσκονται σε εμπόλεμη κατάσταση. Η Περσία (Ιράν) και το Ιράκ.
1988: Η διάρκεια της Εκθεσης μειώνεται σε 10 μέρες. Με τη μείωση φτάνει στα χρονικά όρια των μεγάλων ευρωπαϊκών εκθέσεων με ενίσχυση του εμπορικού και εξαγωγικού χαρακτήρα της.
1992: Γίνεται επίσημη τελετή θεμελίωσης του Συνεδριακού Κέντρου Ι. Βελλίδης από τον Κ. Μητσοτάκη. Ματαιώνεται μεγάλο εργατικό συλλαλητήριο και τα 57 λεωφορεία που έρχονται από Αθήνα για να συμμετάσχουν συναντούν μπλόκο στο 478ό χλμ. και επιστρέφουν στην πρωτεύουσα. Λειτουργούν στη Θεσσαλονίκη τα 50 πρώτα καρτοτηλέφωνα στο πανελλήνιο, τα 30 εξ αυτών στη ΔΕΘ.
1994: Η 59η ΔΕΘ γίνεται τόπος υπογραφής μιας πολύ σημαντικής συμφωνίας μεταξύ Ελλάδας και Βουλγαρίας, με την οποία οι δύο χώρες εκδήλωσαν την πρόθεσή τους για την κατασκευή του πετρελαιαγωγού Μπουργκάς – Αλεξανδρούπολη. Τα εγκαίνια γίνονται στο νέο Βελλίδειο από τον Ανδρέα Παπανδρέου που δηλώνει ότι αισθάνεται Θεσσαλονικιός.
1995: Ο λόγος του Ανδρέα Παπανδρέου γίνεται αιτία της παραίτησης του υπουργού Βιομηχανίας και Εμπορίου Κ. Σημίτη την επομένη των εγκαινίων. Διαδηλώσεις από απολυμένους των Πλαστικών Καβάλας, αλλά και αδιόριστους εκπαιδευτικούς έξω από τη ΔΕΘ.
1996: Χρονιά θανάτου του Ανδρέα. Ο Σημίτης εγκαινιάζει τη ΔΕΘ ως ο νέος πρωθυπουργός. Εξω διαμαρτύρονται οι απολυμένοι της GOODYEAR.
1997: H Θεσσαλονίκη είναι Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης και η Helexpo-ΔΕΘ, σε συνεργασία με τον αρμόδιο Οργανισμό της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας, διοργανώνει την έκθεση των «Θησαυρών του Αγίου Ορους». Ολοκληρώνεται η εγκατάσταση του Μακεδονικού Μουσείου εντός της ΔΕΘ.
1998: Εισάγεται ο θεσμός της τιμώμενης χώρας με πρώτη την Κίνα. Ευαισθητοποιημένη η διοίκηση από το δράμα που ζούσαν 220 εκατ. πλημμυροπαθείς, προσφέρει 500.000 δρχ. για συμβολική βοήθεια.
1999: Διασπάται η εταιρεία Helexpo-ΔΕΘ, που είχε ιδρυθεί το 1977, σε δύο νέα εταιρικά σχήματα, τη ΔΕΘ ΑΕ και την Ελληνικές Εκθέσεις-HELEXPO ΑΕ, μια πρωτοβουλία η οποία εκ του αποτελέσματος αποδείχθηκε πως δημιούργησε πολλά και μεγάλα προβλήματα για τον εθνικό εκθεσιακό φορέα.
2002: Μία ημέρα πριν από τα εγκαίνια εξαρθρώνεται η «17 Νοέμβρη». Μικρής έκτασης επεισόδια στην πλατεία ΧΑΝΘ από διαδηλωτές αγρότες και οπαδούς του ΠΑΟΚ.
2003: Ανακατασκευή του περιπτέρου των Εθνών εν όψει της Φιλοξενίας της Συνόδου Κορυφής. Χριστόδουλος και Σημίτης ανταλλάσσουν θερμή χειραψία, παρά την άγρια διαμάχη τους για τις νέες ταυτότητες.
2005: Ο διάσημος ισπανός αρχιτέκτονας και πολεοδόμος Σαντιάγκο Καλατράβα παρουσιάζει το όραμά του για την αναμόρφωση του εκθεσιακού κέντρου της Θεσσαλονίκης και της γύρω περιοχής, αλλά η υλοποίηση του σχεδίου αυτού τελικά δεν προχώρησε.
2006: Συλλαλητήρια και θερμά επεισόδια με οπαδούς του ΠΑΟΚ. Επανεκκινείται ο περιστρεφόμενος 4ος όροφος του Πύργου του ΟΤΕ, σταματημένος από δεκαετίας. Ο νομάρχης Παναγιώτης Ψωμιάδης υποδέχεται τον πρωθυπουργό Κώστα Καραμανλή στο περίπτερο της Νομαρχίας χορεύοντας τον ποντιακό χορό «τικ».
Σχόλια