Τεντώνει το σχοινί η Τουρκία, χωρίς να επιδιώκει να το κόψει: Αναβαθμίζει επιδιώξεις στο Κυπριακό

5 Μαρτίου 2017

Του Κώστα Βενιζέλου 

Στην πρίζα θέλει να κρατά η Άγκυρα την Ελλάδα και την Κύπρο ενώ παράλληλα με την ένταση που δημιουργεί επιχειρεί να αναβαθμίσει τις αξιώσεις της σε πολιτικό επίπεδο. 

Το καθεστώς Ερντογάν, που είναι απορροφημένο στην εκστρατεία για να επικρατήσει το «ναι» στο δημοψήφισμα για τις συνταγματικές αλλαγές, διαμορφώνει ένα κλίμα έντασης σε Αιγαίο και Κύπρο, θεωρώντας πως η ελληνική πλευρά είναι ο αδύνατος κρίκος. 

Η στάση της Άγκυρας επηρεάζει τα ελλαδοτουρκικά και το Κυπριακό και απομακρύνει τις προοπτικές συνεννόησης και μετά το δημοψήφισμα, που χρονικά τοποθετείται στις 16 Απριλίου. Ο εκνευρισμός που επικρατεί στην Άγκυρα, πέραν από τα θέματα εσωτερικής πολιτικής, συνδέονται και με τις εξελίξεις στην περιοχή και την αδυναμία του καθεστώτος να έχει τον έλεγχο. Ξένοι διπλωμάτες σημειώνουν στο «Φ» πως η Τουρκία ναι μεν τραβάει στο σχοινί με Ελλάδα και Κύπρο αλλά δεν θα το κόψει, εάν και σε αυτές τις περιπτώσεις είναι προφανές πως όλα κρέμονται μια κλωστή.

Τα σενάρια για το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος σε σχέση με τη συμπεριφορά του Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δεν φαίνεται να είναι ευνοϊκά για την Κύπρο και το Κυπριακό, ούτε βεβαίως και για τα ελλαδοτουρκικά. 

Σε περίπτωση επικράτησης του στο δημοψήφισμα ( που θα το επιδιώξει διά πυρός και σιδήρου μέχρι και νοθείας), ο Ερντογάν θα είναι ο νέος σουλτάνος, ο μόνος πανίσχυρος στη χώρα. Το καθεστώς Ερντογάν επιδιώκει όπως το 2023, όταν δηλαδή θα συμπληρωθούν 100 χρόνια τουρκικού κράτους, μπορέσει να παρουσιάσει αποτελέσματα που θα ενισχύουν, θα μεγαλώνουν τη χώρα του. Σημειώνεται ότι το κύριο σύνθημα του Συνεδρίου του ΑΚΡ, το Σεπτέμβριο του 2012, ήταν «Μεγάλο έθνος, μεγάλη δύναμη, στόχος το 2023». Μια αφίσα στο χώρο του συνεδρίου έγραφε «Όποιος έχει τις ρίζες του στο 1453, έχει στόχο του το 2023». Κοντολογίς, θέλει μεγαλύτερη σε εδάφη Τουρκία. 

Στην περίπτωση που θα χάσει το δημοψήφισμα, σίγουρα θα συνεχίσει την προσπάθεια να κερδίσει τον τουρκικό λαό, με ακραίες εκφράσεις στην πολιτική του. Σίγουρα, αναφέρουν ενημερωμένες πηγές που παρακολουθούν τις εξελίξεις στην Τουρκία, ο Ερντογάν δεν θα είναι ψύχραιμος. Υπενθυμίζεται πως για να κερδίσει το 2015 τις εκλογές (δεν τα πήγε καλά τον Ιούνιο, τις επανέλαβε το Νοέμβριο), κήρυξε τον πόλεμο στους Κούρδους. 

Υπάρχει, βέβαια και η άλλη άποψη, που θεωρεί πως εάν ο Ερντογάν κερδίσει το δημοψήφισμα και καταστεί κυρίαρχος στη χώρα, θα μπορεί να κάνει χειρισμούς στο Κυπριακό προς την κατεύθυνση της επίτευξης συμφωνίας. Το σενάριο αυτό είχε προβληθεί και στο παρελθόν όταν βρισκόταν ο Ερντογάν σε προεκλογική περίοδο ή προσπαθούσε να ελέγξει το στρατό. Αυτό δεν επιβεβαιώθηκε ποτέ. Η στάση του δεν άλλαξε μετά από εκλογές ή άλλες εξελίξεις στο εσωτερικό της Τουρκίας. 

Σε σχέση με τις απαιτήσεις που εγείρονται από τουρκικής πλευράς, οι πληροφορίες αναφέρουν πως θα επιμείνει σε μια σειρά ζητήματα που διασφαλίζουν την εκπλήρωση των σχεδιασμών της στην Κύπρο. Το θέμα της εφαρμογής για Τούρκους πολίτες των τεσσάρων ελευθεριών της Ε.Ε. στην Κύπρο και της κατοχύρωσης του δικαιώματος άσκησης βέτο στις αποφάσεις του κράτους, δεν αποτελούν διαπραγματευτικό χαρτί, αλλά θέσεις στις οποίες θα επιμείνουν μέχρι τέλους. Όπως και στο θέμα της εκ περιτροπής προεδρίας για το οποίο ο Ακιντζί φέρεται να έχει διαβεβαιώσεις πως θα το εξασφαλίσει στο τέλος της διαπραγμάτευσης. Οι θέσεις που κατατίθενται δεν επιτρέπουν οποιαδήποτε αισιοδοξία, ακόμη και να αρχίσουν συνομιλίες σύντομα. Όπως ανέφερε πηγή των Ηνωμένων Εθνών, το πρόβλημα δεν είναι τόσο να πεισθούν οι Αναστασιάδης και Ακιντζί να επανέλθουν στις διαπραγματεύσεις αλλά οι πολίτες που έχασαν την εμπιστοσύνη τους στη διαδικασία ενώ όσο αφορά τους Ελληνοκύπριους, δεν εμπιστεύονται πλέον ποσώς την Τουρκία. 

ΧΑΘΗΚΕ Η ΧΗΜΕΙΑ ΛΕΓΕΙ Ο ΑΙΝΤΑ ΠΟΥ ΕΙΝΑΙ ΑΝΗΣΥΧΟΣ 

Ο Ειδικός Σύμβουλος του Γενικού Γραμματέας, Έσπεν Μπαρθ Άιντα, εκτιμά πως το Κυπριακό έχει περιέλθει σε μια δύσκολη φάση αδιεξόδου. Όπως σημειώνει σε συνομιλητές του θεωρεί δύσκολο το εγχείρημα ανατροπής του αδιεξόδου. Όχι τόσο αναφορικά με την επανέναρξη του διαλόγου όσο σχέση με το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα. 

Για πρώτη φορά ο Έσπεν Μπαρθ Άιντα αναφέρεται στις επαφές του στο γεγονός ότι η τουρκική στάση δεν είναι υποβοηθητική. Σημειώνει, επίσης, ότι από τη στιγμή που χάθηκε η χημεία μεταξύ του Προέδρου Αναστασιάδη και του κατοχικού ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, δεν υπάρχει πλέον η μεταξύ τους εμπιστοσύνη και οι προσπάθειες δυσκολεύουν περισσότερο. 

Την ίδια προσέγγιση έχουν και ξένοι διπλωμάτες στη Λευκωσία, που θεωρούν πως ο Μουσταφά Ακιντζί είναι υπερβολικός με τις αντιδράσεις του και πως αναζητούσε πρόσχημα για να παγώσει τη διαδικασία των διαπραγματεύσεων. 

Δυο οι επιστολές, διαφορετικές ιεραρχήσεις – Θέμα εγγυήσεων θέτει ο Ακιντζί στον Γ.Γ. – «Θα μπορούσα και εγώ να αποχωρήσω» λέγει ο Πρόεδρος 

Δυο επιστολές έχει ενώπιον του ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών, Αντόνιο Γκουτέρες, για τις οποίες δεν αντέδρασε μέχρι στιγμής. Η πρώτη που έφθασε στην έδρα του ΟΗΕ ήταν του κατοχικού ηγέτη, Μουσταφά Ακιντζί, ο οποίος δικαιολογούσε την αποχώρηση του από τις διαπραγματεύσεις. 

Η δεύτερη, προ ημερών, από τον Πρόεδρο Αναστασιάδη. Στην επιστολή του ο τελευταίος, καταγράφει μια σειρά λόγους που ο ίδιος θα μπορούσε να αποχωρήσει από τις συνομιλίες ενώ δεν το έπραξε (μεταφορά νερού από Τουρκία, σχέδια για μεταφορά ηλεκτρισμού, η σημαία στον Πενταδάκτυλο, η άρνηση του κατοχικού καθεστώτος να τύχουν ελέγχου οι τράπεζες από ΔΝΤ και Παγκόσμια Τράπεζα). 

Στην επιστολή Ακιντζί ενδιαφέρον έχει η διασύνδεση της απόφασης της Βουλής με το ενωτικό δημοψήφισμα με άλλα γεγονότα ενώ η βασική θέση του αφορά τις εγγυήσεις. Γράφει, λοιπόν, ο κατοχικός ηγέτης: 

«Αυτή η απόφαση (της Βουλής) που συνδυάστηκε με ρατσιστικών κινήτρων επιθέσεις εναντίον Τ/κ που περνούν στον νότο ενίσχυσε περαιτέρω τις ανησυχίες ασφαλείας των Τουρκοκυπρίων   και ανέδειξε την ανάγκη για έναν μηχανισμό που θα αποτρέψει τέτοιες τάσεις στο πλαίσιο μιας λύσης( εννοεί εγγυήσεις και τουρκικό στρατό). Αντιλαμβανόμενος τους κινδύνους που το 2017 φέρνει για τις προσπάθειες επίλυσης ,πιστεύω ότι το πιο σημαντικό από όλα τα εμπλεκόμενα μέρη είναι να απέχουν από τέτοιες κινήσεις που κάνουν το ήδη περίπλοκο έργο μας για εξεύρεση βιώσιμης και λειτουργικής λύσης όλο και περισσότερο δύσκολη. Δεν αποτελεί μυστικό ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά αναμένει από την ελληνοκυπριακή πλευρά να κάνει βήματα ώστε η διζωνική δικοινοτική ομοσπονδία με αποτελεσματική συμμετοχή των δυο πλευρών να μπορεί να διασφαλισθεί». 

Πηγή: ΦΙΛΕΛΕΥΘΕΡΟΣ,http://www.onisilos.gr