Θα στοιχίσει στη Γερμανία η αλαζονεία της;

Είπε ο γάιδαρος (Γερμανία) τον πετεινό (PIIGS) κεφάλα…. Η γνωστή λαϊκή παροιμία φαίνεται πως ταιριάζει γάντι στην περίπτωση της Γερμανίας, καθώς μπορεί το Βερολίνο να λατρεύει να κουνάει το δάχτυλο στις δημοσιονομικά αδύναμες χώρες , κατηγορώντας τες για υπερβολικό δανεισμό, ωστόσο η Γερμανία υπήρξε μία από τις πρώτες χώρες που έσπασε τη συνθήκη του Μαάστριχτ. 

Η χώρα της Καγκελάριου Μέρκελ φαίνεται πως ξεχνάει ότι διακινδυνεύει τη δική της πιστωτική ποιότητα. Με τα bunds να βρίσκονται σε ιστορικό χαμηλό εδώ και δύο χρόνια, η Γερμανία «πετάει» δεξιά κι αριστερά εγγυήσεις και δεσμεύσεις σα να μη σημαίνουν τίποτα.

Τι ξεχνάει το Βερολίνο

Υπάρχουν μόνο δύο αποτελέσματα όταν δανείζει κάποιος χρήματα. Είτε τα παίρνει πίσω με βάση την αρχική συμφωνία, είτε όχι. Δεν έχει σημασία για ποιο λόγο ο δανειστής δεν λαμβάνει πίσω τα χρήματά του, είτε αυτό οφείλεται σε χρεοκοπία, είτε σε αναδιάρθρωση κτλ. Αυτό που μετράει είναι ότι τα χρέη δεν αποπληρώνονται.

Την ώρα λοιπόν που η Γερμανία επιμένει στη σκληρή της γραμμή, ξεχνάει ότι οι δανειολήπτες έχουν μόνο δυο επιλογές. Φαίνεται να είναι βέβαιη πως ότι κι αν συμβεί,  οι χώρες που έχουν δανειστεί θα πληρώσουν τα χρέη τους. Τι θα συμβεί όμως αν το Βερολίνο κάνει λάθος;

Αν κάποια στιγμή η Ελλάδα, η ακόμα χειρότερα η Ισπανία ή η Ιταλία τελικά δηλώσουν ότι… μπούχτησαν από τις νουθεσίες και τις κατηγορίες των Γερμανών, προχωρήσουν σε επαναδιαπραγμάτευση και συμφωνήσουν από κοινού να σταματήσουν συγκεκριμένες πληρωμές;

Οι ζημιές της ΕΚΤ

Αν οι χώρες εγκαταλείψουν το ευρώ και η ΕΚΤ πάψει να αποτελεί τον κεντρικό τους τραπεζίτη, τότε τα ομόλογα που έχει στην κατοχή της θα δεχθούν πλήγμα.

Με την αξία των ομολόγων από το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ να ξεπερνά τα 200 δισ. ευρώ, μια ζημιά της τάξης του 80%, φαντάζει λογική. Η ζημιά για την ΕΚΤ ανέρχεται σε  80 δισ. ευρώ.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν είναι σε θέση να διαχειριστεί τη ζημιά χωρίς να τυπώσει χρήμα ή χωρίς να ζητήσει κεφάλαια από τα κράτη-μέλη.

Βέβαια το να τυπώσει χρήμα για να καλύψει τη ζημιά θα ήταν τουλάχιστον ειρωνικό, από τη στιγμή που δεν το έκανε εξαρχής.

Όσον αφορά τα κεφάλαια από τις χώρες-μέλη της ευρωζώνης, είναι ξεκάθαρο ότι τα PIIGS δεν μπορούν να τα καταφέρουν. Ακόμα και η συμμετοχή της Γαλλίας δεν είναι σίγουρη.

Το μεγάλο ερώτημα είναι τι θα συμβεί με τα ομολόγα που κατέχει η κεντρική τράπεζα. Θα μπορέσουν όλες οι τράπεζες να ανταποκριθούν στα margin calls;  Η απάντηση είναι όχι. Οι πιο αδύναμες τράπεζες έχουν ήδη χρησιμοποιήσει το πρόγραμμα LTRO περισσότερο από τις υπόλοιπες. Έχουν ήδη υποστεί μόχλευση σε εξαιρετικά μεγάλο βαθμό, ενώ δεν τους έχει απομείνει ρευστότητα.

Οι απώλειες για την ΕΚΤ μπορεί να φτάσουν τουλάχιστον τα 100 δις. ευρώ ή ακόμα και περισσότερα, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Peter Chir της TF Market Advisors.

Οι ζημιές για τον EFSF

Το ανεξόφλητο χρέος του EFSF ανέρχεται σε 110 δισ. ευρώ. Θεωρητικά τα λεφτά αυτά έχουν δανειστεί σε διάφορες χώρες. Ο EFSF θα υποστεί ζημιές.

Αυτές οι ζημιές αναμένεται να είναι μεγαλύτερες σε ποσοστό του  πλασματικό σε σχέση με τις ζημιές που θα υποστεί η ΕΚΤ, καθώς η έκθεση του μηχανισμού αφορά κυρίως την Ελλάδα, όπου οι ζημιές θα είναι υψηλότερες.

Θεωρητικά η Γερμανία δεσμεύεται να διαχειριστεί το δικό της μερίδιο στο χρέος. Ωστόσο το ερώτημα είναι αν το κάνει αυτό, θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους οι υπόλοιπες χώρες;

Φαντάζει δύσκολο Ισπανία και Ιταλία να καλύψουν το ανεξόφλητο χρέος παρά το γεγονός ότι είναι εγγυητές και έχουν καταλάβει ότι μπορεί να αποχωρήσουν από το ευρώ.

Ενώ η Γερμανία ενδεχομένως αποφασίσει να πληρώσει την ΕΚΤ παρά το κόστος, μπορεί να είναι πιο εύκολο να επιτρέψει τους κατόχους ομολόγων του EFSFνα υποστούν τις ζημιές, παρά να προσθέσει επιπλέον χρέος και κατά συνέπεια να επωμιστεί μεγαλύτερη ευθύνη από όση υποχρεούται.

Για όποιον πιστεύει ότι κάποιες χώρες θα φύγουν από το ευρώ, τα ομόλογα του EFSF αποτελούν εξαιρετική επιλογή για σορτάρισμα.

Βέβαια υπάρχουν και τα άμεσα δάνεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ακόμα περισσότερες ζημιές για Γαλλία και Γερμανία. Αν κάποιες χώρες εγκαταλείψουν το ευρώ και σταματήσουν να πληρώνουν, αυτά τα χρήματα θα πρέπει να τα καλύψουν τα εναπομείναντα μέλη της ευρωζώνης. Ωστόσο φαντάζει μάλλον δύσκολο να υφίσταται ευρωζώνη αν μπει σε αυτή τη διαδικασία.

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι πιθανό να βρεθεί στην καλύτερη θέση, εν μέρει καθώς υπήρξε πιο συντηρητικό στις δανειακές του πρακτικές, αλλά κυρίως επειδή οι χώρες θα χρειαστούν επιπλέον δάνεια μετά την έξοδό τους από το ευρώ.

Πόσο ισχυρό θα είναι το πλήγμα για τις γερμανικές τράπεζες;

Η έκθεση της Commerzbank στην Ελλάδα  είναι γνωστή. Δύσκολο να φανταστεί κανείς ότι απέφυγε ακόμα μεγαλύτερη έκθεση σε Ισπανία και Ιταλία. Υπάρχουν ακόμα οι αποκαλούμενες Landesbanks. Πρόκειται για τις τράπεζες με τη μεγαλύτερη έκθεση στην Ελλάδα.  Αν η έκθεσή τους σε Ισπανία και Ιταλία δεν είναι μεγαλύτερη, αυτό μάλλον θα αποτελέσει έκπληξη.

Οι τράπεζες αυτές είχαν αρκετά κεφάλαια ή κυβερνητική στήριξη, ώστε να επιβιώσουν της διαδικασίας του PSI, ωστόσο διερωτάται κανείς αν μπορούν να αντέξουν ανάλογο κούρεμα στα ισπανικά και τα ιταλικά ομόλογα.

Όσον αφορά τη Deutsche Bank, τη μεγαλύτερη τράπεζα της Γερμανίας, μπορεί να βρίσκεται σε πολύ καλή κατάσταση, ωστόσο ήταν η πρώτη τράπεζα που παρείχε προφορικές εγγυήσεις όσον αφορά το χρέος της περιφέρειας. Για πιο λόγο η Ισπανία να τηρήσει τις δεσμεύσεις της αν εγκαταλείψει το ευρώ; Με ιδιαίτερο ενδιαφέρον αναμένεται η αντίδραση της Deutsche Bank σε αυτή την περίπτωση.

Δε χωρά αμφιβολία ότι οι PIIGS δεν θα τηρήσουν τις δεσμεύσεις τους, γεγονός που θα αποτελέσει ισχυρό πλήγμα για τις τράπεζες πιο πολύ από ότι για τις εθνικές οικονομίες, ωστόσο οι ζημιές θα είναι τόσο μεγάλες που θα επηρεάσουν και τις ίδιες τις χώρες.    sofokleous 10.gr