Η επερχόμενη κατάρρευση του Κινεζικού καθεστώτος είναι προ των πυλών…

Όπως αναφέρει σε άρθρο του ο Gordon G. Chang και παρά την προηγούμενη αποτυχημένη πρόβλεψη του, μέσα στο 2012 είναι πολύ πιθανό να ανατραπεί το αυταρχικό κινεζικό καθεστώς. Συγκεκριμένα, όπως τονίζει το 2001 “είχα προβλέψει μέσα από το βιβλίο μου The Coming Collapse of China, ότι το κομμουνιστικό κόμμα θα καταρρεύσει μέσα σε μια δεκαετία, κυρίως εξαιτίας των αλλαγών που θα προέκυπταν μέσα από την προσχώρηση της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου. Πέρασαν δέκα χρόνια, αλλά η πρόβλεψή μου συνεχίζει να ισχύει.
Στο ερώτημα πως επιβίωσε μέχρι τώρα το αυταρχικό καθεστώς, ο Chang αναφέρει ότι αυτό συνέβη επειδή κυρίως το καθεστώς της φρόντισε να αποφύγει πολλές υποχρεώσεις που είχε αναλάβει εντάσσοντας τη χώρα στον ΠΟΕ. Μάλιστα η διεθνής κοινότητα παραμένει ανεκτική στις κινεζικές παρασπονδίες. Το αποτέλεσμα είναι ότι το Πεκίνο πέτυχε να προστατεύσει την εσωτερική του αγορά από τον ξένο ανταγωνισμό, ενισχύοντας παράλληλα τις εξαγωγές του. Επίσης, η Κίνα παρουσιάζει εντυπωσιακούς ρυθμούς ανάπτυξης και δεν είναι λίγοι οι αναλυτές που προβλέπουν πως η ανάπτυξη αυτή μπορεί να συνεχιστεί κι άλλο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η άποψη του επικεφαλής οικονομολόγου της Παγκόσμιας Τράπεζας Justin Yifu Lin, ο οποίος πιστεύει πως η χώρα θα συνεχίσει να αναπτύσσεται για άλλα 20 χρόνια, με ρυθμό 8%, ενώ και το ΔΝΤ προβλέπει ότι η Κίνα θα ξεπεράσει οικονομικά τις ΗΠΑ έως το 2016.
Ότι και αν προβλέπουν μην πιστεύεται ότι όλα τα παραπάνω ισχύουν. Oι λόγοι που η κίνα πηγαίνει καλά είναι απλά οι 3 παρακάτω:
Πρώτον, η Κίνα πηγαίνει καλά λόγω των μεταρρυθμίσεων της δεκαετίας του 70’.
Δεύτερον, το ότι οι αλλαγές αυτές συνέπεσαν με το τέλος του ψυχρού πολέμου, που έριξε τα πολιτικά εμπόδια στο διεθνές εμπόριο.
Τρίτον, όλα αυτά βοηθήθηκαν από την δημογραφική ανάπτυξη της χώρας, που ενίσχυσε το εργατικό δυναμικό της.
Αυτές όμως οι ευνοϊκές συνθήκες έχουν πάψει να υπάρχουν, ή θα πάψουν πολύ σύντομα.
Το Κομουνιστικό Κόμμα της Κίνας έχει στρέψει τη πλάτη του στις προοδευτικές μεταρρυθμίσεις. Ο νυν ηγέτης Hu Jintao, ασκεί πολιτικές αναστροφής των μεταρρυθμίσεων. Από το 2008 βλέπουμε μια επιστροφή στην κρατικοποίηση της οικονομίας, και στην ελάττωση των ευκαιριών για τις ξένες επιχειρήσεις. Η Κίνα βάζει εμπόδια, π.χ. στην Google, ενισχύοντας τις κρατικές της επιχειρήσεις εις βάρος των άλλων. Εν ολίγοις, έχει εγκαταλειφθεί το μοντέλο που έκανε την Κίνα πετυχημένη.
Η παγκόσμια οικονομική άνθηση τερματίστηκε άδοξα το 2008, με τη κατάρρευση των παγκόσμιων αγορών. Τα κράτη του πλανήτη άρχισαν να μην ανέχονται τις μερκαντιλιστικές πολιτικές των Κινέζων. Όλοι θέλουν να εξάγουν περισσότερα, και σε μια εποχή προστατευτισμού, και ελεγχόμενου εμπορίου, η Κίνα δε θα μπορέσει να επαναλάβει την πρόοδο που είχε μέχρι τώρα. Εξαρτάται οικονομικά από την διεθνή κοινότητα σε μεγάλο βαθμό, και για αυτό το λόγο η μείωση της παγκόσμιας ζήτησης θα την βλάψει σοβαρά. Η Κίνα μπορεί να αποτελέσει το μεγαλύτερο θύμα της κρίσης της ευρωζώνης!
Πέραν των παραπάνω, αναμένεται να υπάρξει και μια ακόμη μεγάλη αλλαγή, στα λεγόμενα δημογραφικά θέματα. Ήδη βλέπουμε αύξηση των ημερομισθίων, μια τάση δηλαδή που σε λίγο θα καταστήσει την κινεζική εργοστασιακή παραγωγή μη ανταγωνιστική. Όσο περίεργο κι αν ακούγεται, τελειώνει το περίσσευμα ανθρώπων που θα μετακινούνται στις πόλεις, θα εργάζονται στα εργοστάσια, και θα τονώνουν την οικονομία της. Το δημογραφικό θα της δημιουργήσει εμπόδια στην περαιτέρω ανάπτυξη.
Πέραν των παραπάνω, υπάρχει η φούσκα των ακινήτων, και ο πληθωρισμός, που οφείλονται στο μεγαλύτερο πρόγραμμα οικονομικών κινήτρων της ιστορίας, στη περίοδο 2008-09. Εδώ και μερικούς μήνες, οικονομικοί δείκτες όπως η κατανάλωση ρεύματος, οι βιομηχανικές παραγγελίες, οι πωλήσεις αυτοκινήτων, οι τιμές ακινήτων, κλπ. δείχνουν μια πορεία προς μια οικονομική σύνθλιψη. Τα χρήματα άρχισαν να φεύγουν από την χώρα, και τα συναλλαγματικά αποθεματικά του Πεκίνου σημειώνουν πτώση εδώ και τρεις μήνες.
Που θα οδηγήσουν όλα αυτά, απλά σε μια κατάρρευση, ή μια ιαπωνικού τύπου αργή πτώση της οικονομικής δραστηριότητας. Ούτως η άλλως, τα οικονομικά της προβλήματα συμπίπτουν με μια περίοδο κοινωνικής αναστάτωσης. Μόνο τυχαίο δεν είναι ότι υπήρξαν 280.000 διαδηλώσεις μέσα στο τελευταίο έτος, και οι βίαιες αντιδράσεις συνεχώς κλιμακώνονται. Το κόμμα δεν μπορεί να επιλύσει τις κοινωνικές διαφορές, και ως εκ τούτου προχωρά σε καταστολή, που η Κίνα είχε να δει εδώ και δυο δεκαετίες. Η αστυνομική και στρατιωτική παρουσία έχει ενταθεί, και υπάρχει στενός έλεγχος των επικοινωνιών, αλλά και των ΜΜΕ.
Ο στενός αστυνομικός κλοιός και το αυταρχικό καθεστώς έχει καταφέρει να κρατήσει ασφαλές το καθεστώς μέχρι σήμερα, αλλά τέτοιου είδους σταθερότητα είναι αναγκαστικά βραχυπρόθεσμη, ειδικά σε μια κοινωνία όπως η κινεζική που συνεχώς εκσυγχρονίζεται, και που οι περισσότεροι πολίτες δεν συμφωνούν με ένα μονοκομματικό καθεστώς. Ξεκάθαρα, το Κομουνιστικό καθεστώς έχει χάσει την ιδεολογική μάχη. 
Καθημερινά υπάρχουν κοινωνικές αλλαγές στην Κίνα, που πολύ λίγοι έχουν αντιληφθεί. Βέβαια ο λαός δεν έχει επαναστατικές διαθέσεις, οι κοινωνικές εντάσεις μπορεί να καταλήξουν σε επανάσταση εξαιτίας των ιδιαίτερα ευαίσθητων χρονικών συγκυριών. Η Κίνα είναι πλέον πολύ δυναμική για να μπορέσει να κρατηθεί το κομμουνιστικό καθεστώς στην εξουσία. Σε κάποιο σημείο, σύντομα, κάποια κοινωνική ένταση θα βγει εκτός ελέγχου, και θα διαδοθεί παντού και  επειδή όλοι σχεδόν οι κάτοικοι μοιράζονται τις ίδιες ανησυχίες, όλοι θα αντιδράσουν παρόμοια. Δε θα πρέπει να ξεχνάμε ότι κάτι τέτοιο είχε συμβεί το 1989.
Πέραν όμως των γεγονότων του 1989, μόνο τυχαία δε μπορούν να χαρακτηριστούν τα περσινά γεγονότα της αραβικής άνοιξης, που αποδεικνύουν πως οι πολιτικές εξελίξεις έχουν τη δυνατότητα να ανατρέψουν ακόμη και τα πιο ασφαλή απολυταρχικά καθεστώτα. Και η Κίνα δεν έχει καμιά ανοσία σε τέτοιου είδους εξελίξεις. Το Κομμουνιστικό καθεστώς, που μέχρι τώρα ήταν ευνοημένο από τις παγκόσμιες τάσεις, μπορεί να γίνει θύμα τους.
Τίθεται λοιπόν το ερώτημα. Θα καταρρεύσει άραγε η Κίνα; Η πολιτική επιστήμη υποστηρίζει ότι χρειάζεται μια σειρά από παράγοντες για να υπάρξει ανατροπή κάποιου καθεστώτος. Στην Κίνα λείπουν δυο από αυτούς: Μια διασπασμένη κυβέρνηση, και μια ισχυρή αντιπολίτευση. Είναι κάτι παραπάνω από εμφανές ότι το “παλαιομοδίτικο” καθεστώς δε μοιάζει να μπορεί να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις της εποχής. Ήδη υπάρχουν διαφωνίες μεταξύ των ελίτ του κόμματος, και τις αργές αντιδράσεις της ηγεσίας του στα γεγονότα. Η διαδικασία λήψης αποφάσεων στο Πεκίνο μοιάζει διαβρωμένη. Άρα, ίσως η κυβέρνηση να είναι ήδη διασπασμένη.
Όσο για την αντιπολίτευση, η ΕΣΣΔ κατέρρευσε χωρίς να υπάρχει αντιπολίτευση. Σε αυτή τη περίοδο ανακατατάξεων, το κινεζικό καθεστώς μπορεί κάλλιστα να διαλυθεί, όπως έγινε με τα αντίστοιχα στην Αίγυπτο και στην Τυνησία. Ο λαός μπορεί να οργανωθεί αστραπιαία, όπως είδαμε να γίνεται πολλές φορές.
Δεν χρειάζεται κάποιος οργανωμένος μηχανισμός για να ανατρέψει ένα καθεστώς, ειδικά σε αυτή την εποχή της επανάστασης χωρίς την ανάγκη ύπαρξης ηγεσιών της, που βιώνουμε.
Μέχρι πρόσφατα όλα ήταν μια χαρά για τους μανδαρίνους του Πεκίνου, αλλά οι εποχές αλλάζουν και τα πράγματα δεν είναι πια τα ίδια.
Ναι, η πρόβλεψη που έκανα το 2001 έπεσε έξω. Μπορεί το κινεζικό καθεστώς να μην ανατράπηκε μέχρι σήμερα, αλλά σίγουρα θα ανατραπεί μέσα στο 2012. Στοιχηματίζω σε αυτό! Οι επιπτώσεις μια τέτοιας κατάρρευσης στην παγκόσμια κοινότητα και την παγκόσμια οικονομία. Απλά τεράστιες και ανυπολόγιστες.
Του Gordon G. Chang
Foreign Policy, GFF

Σχόλια

Δημοφιλείς αναρτήσεις από αυτό το ιστολόγιο

Γνωρίζατε ότι το Εθνικό Ζώo της Ελλάδας είναι το δελφίνι;

ΤΟ ΠΕΙΡΑΜΑ ΤΟΥ ΣΤΑΛΙΝ ΜΕ ΤΗΝ ΚΟΤΑ!